Հոգե-մտաւոր

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Ժամանակը դարեր շարունակ չյաջողեցաւ հայոց մէջէն դուրս հանել ուրիշը քննադատելու, բամբասելու եւ մինչեւ իսկ սեփական սխալներուն համար ուրիշը պատասխանատու տեսնելու ախտը:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

«23 Սեպտեմբեր 2007». այս թուականը շատերու համար սովորական թուական մըն է։ Թերեւս կը յիշուի որպէս աշնանամուտ։ Բայց այս թուականը՝ մահուան ընտելացած, մահը իր հոգւոյն խորը զգացած, եւ մէկ խօսքով, «մահը ապրած» օրն է այս տրուպ գրիչին։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Մեր ներկայ իրականութեան մէջ երբ գրող կամ մտաւորական կ՚ըսենք, անմիջապէս մարդոց մտապատկերին մէջ կ՚ուրուագծուի Պարոնեանը, Օտեանը, Ծերենցը, Դուրեանը եւ ուրիշներ, որոնց անունով այսօր Հայրենիքի մէջ ունինք ուսումնարաններ, փողոցներ, հրապարակներ ու դպրոցներ:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Մարդկային բնութեան մէջ ամէն գերազանց յատկութեան՝ մարմնական-ֆիզիքական, իմացական, հոգեկան եւ բարոյական, եւ ընդհանրապէս ամէն բարի եւ լաւ էութեան դէմ կը կանգնի «թշնամի՛» մը։ Զոր օրինակ, տգեղութիւնը զերծ է չար աչքէ, իսկ գեղեցկութիւնը միշտ զոհուելու ենթակայ՝ ախտաւոր ախորժակներու եւ չարակամ հալածանքի։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Տարիներ ետք նոր կ՚անդրադառնամ, որ Լիբանանի դպրոցներուն մէջ բոլորիս սորվեցուցած են 1915 եւ ցեղասպանութիւն բառերը, թշնամութիւն մը ու ատելութիւն մը սերմանած են մեր մէջ, սակայն չեն կրցած լաւագոյնս բացատրել, թէ ի՞նչ էր ցեղասպանութիւնը, ի՞նչ էր անոր նախնական պայմաններն ու ընթացքը. ամբողջութեամբ անակնկա՞լ էր այդ բոլորը, թէ ոչ անհեռատես քաղաքականութեան մէկ արդիւնքն էր:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

«Վասնզի իմաստութիւնը գոհարներէն աւելի թանկարժէք է. եւ բոլոր ցանկալի բաները չեն կրնար անոր հաւասարիլ». (ԱՌԱԿ. Ը 11)։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Ներկայ մարդկութեան կեանքը իրականութեան մէջ պայքար մըն է՝ մղուած անցեալի, ներկայի եւ անյայտ ապագայի միջեւ, որովհետեւ իւրաքանչիւրիս համար տարբեր բան ըսել է անցեալ, ներկայ եւ ապագայ եւ այդ տարբերութիւնն է, որ մարդը կը զանազանէ մարդէն:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Յաճախ կը խօսուի «ներքին գեղեցկութեան» վրայ, եւ ընդհանրապէս կ՚ըսուի, թէ կարեւորը արտաքին գեղեցկութիւնը չէ, այլ՝ ներքին գեղեցկութիւնը։ Արդարեւ, այս խօսքով, մարդիկ կը մատնանշեն հոգիին, քանի որ մարդ միայն մարմին չէ, այլ նաեւ հոգի։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Հաւանաբար նման յօդուածի մը «Մեղա՜յ»ով պէտք է սկսիլ, որովհետեւ ներկայ յօդուածագրութեան ասպարէզին մէջ անթոյլատրելի է եւ գուցէ դատապարտելի նման նիւթի մը մասին գրել. կրնայ այս մէկը նկատուիլ օրէնքի դէմ զանցառութիւն, ինչի պատճառով կը նախընտրենք քօղարկել վէրքերը՝ ելք ու հնարք գտնելու փոխարէն:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Գերեզմաննոցը կը նմանի խորհրդաւոր գիրքի մը՝ որուն էջերուն մեծ մասը պատռուած նետուած է, բացի այն էջերը՝ որոնք գրուած են գրիչով մը՝ որ թաթխուած է Աստուծոյ սիրոյն մէջ։