ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Հետաքրքրական է եւ նոյնչափ շահեկան՝ թղթատել հին բայց չհինցած հայ մամուլի էջեր եւ բաղդատել զանոնք ներկայի հետ, հասկնալու համար ժամանակակից կեանքը։ Մենք կը ներկայացնենք սեպտեմբեր 1910 թուականէն էջեր, եւ մեր սիրելի՜ ընթերցող բարեկամներուն կը թողունք անոնց բաղդատութիւնը ներկային հետ…
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Նախորդ երեք շրջաններով տեսանք, թէ ինչպէս մանուկը անգիտակից վիճակէն անցաւ գիտակից վիճակ եւ իր զարգացումին շնորհիւ փորձեց դուրս գալ ծնողական կախեալութենէն եւ իր ինքնիշխանութիւնը յայտարարել:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Միակնութեան (=monogrami) եւ բազմակնութեան (=poligami) հարցը շատ հետաքրքրական է ամուսնութեան գործի մէջ։ Նկատի ունենալով ամուսնութեան գլխաւոր նպատակը, որ է աճեցնել մարդկային սերունդը, այլ եւ ամուսնութեան բնական կողմը՝ արական եւ իգական սեռի փոխադարձ ձգտումը դէպի իրարու, պէտք է կարծել, թէ ամուսնութեան մէջ բազմակնութիւնը աւելի տեղի պիտի ունենար, քան թէ միակնութիւնը, այսինքն՝ աւելի յարմար եւ ձեռնտու պիտի համարուէր այդ երկու նպատակի համար, որ մարդ մը ունենար միեւնոյն ժամանակ քանի մը կին, եւ կին մը ունենար միեւնոյն ժամանակ քանի մը այր մարդ։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Հիմա որ մանուկը արդէն իսկ սկսած է խօսիլ, ճանչնալ շրջապատն ու առարկաները, սկսած է կազմել իր բնաւորութիւնները եւ ձեռք բերած իր «որոշում»ները՝ այո կամ ոչ ըսելու, կու գայ երրորդ ամենէն կարեւոր շրջանը՝
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
1.- Աշտիշատի ժողով. 352 թուականին՝ որ գումարեց Մեծն Ներսէս (Տ. Ս. Ներսէս Ա. Պարթեւ. 353-373) Եկեղեցիի բարեկարգութեան եւ դաւանութեան համար։
2.- Շահապիվանի ժողով. 444 թուականին՝ որ Յովսէփ Կաթողիկոս (Տ. Ս. Յովսէփ Ա. Հողոցմեցի. 440-452) գումարեց, 20 կանոն սահմանեց։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Յօդուածի առաջին մասով խօսեցանք, թէ ինչպիսի կազմաւորման շրջան կ՚անցընէ նորածին մանուկ մը՝ մինչեւ երկու տարեկան. այժմ պիտի խօսինք մանկական երկրորդ շրջանին մասին։
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Օրէնքներ բոլորովին անօգուտ եւ անիմաստ են, երբ չեն նպաստեր մարդոց բարիքին՝ կատարելութեան եւ յառաջդիմութեան։ Արդարեւ, օրէնքը արգելքներու հաւաքածոյ չէ՛, ինչպէս երբեմն այդպէս կը կարծուի եւ այդպիսի համոզում մը գոյութիւն ունի, այլ ուղեցոյց մը՝ թէ ի՛նչ պէտք է ընել երջանիկ ապրելու համար՝ կատարեալ ըլլալու եւ յառաջդիմելու համար։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Կասկած չունինք, որ մանկավարժութիւնը գիտութեան ամենէն կարեւոր ճիւղերէն մէկն է եւ պէտք է ընդունինք, որ հայ ժողովուրդը գրեթէ նոյն ժամանակ եւ գուցէ աւելի ալ առաջ սկսաւ հետաքրքրուիլ մանկավարժութեամբ՝ քան այսօր որպէս «զարգացած» նկատուող պետութիւնները:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Մշակոյթի՝ Հայ մշակոյթի շաբաթ է. շաբաթ անվերջանելի՝ մշտնջենաւոր, յաւերժական… քանի որ մշակոյթը, ժողովուրդի մը ինքնութի՛ւնն է, նկարագիրը եւ գոյապահպանման եւ գոյատեւման անհրաժեշտ եւ անյետաձգելի՝ առաջնակարգ ազդա՛կը։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Մեր թուականէն աւելի քան երեսուն տարիներ առաջ գրականագէտ, բանաստեղծ, արձակագիր ու լրագրող Պեպօ Սիմոնեան կը բարձրաձայնէր մեքենաներու մարդոց վրայ ունենալիք ապագայ յաղթանակին մասին. Սիմոնեան այս հարցին մասին կը գրէր այնպիսի թուականի մը, ուր տակաւին արհեստագիտութիւնը այսքան յառաջդիմած ու զարգացած չէր, կազմուած չէր արհեստական բանականութիւնը եւ այնքան մեծ վտանգ գոյութիւն չունէր՝ ինչքան այսօր:
