Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յոբելեանը՝ աշխարհի գրեթէ ամէն կողմը, ամէն շրջանի, խանդավառ հետաքրքրութեան եւ ցնծութեան, անկեղծ երախտագիտութեան եւ խոր գնահատանքի ինքնաբուխ պոռթկում մըն է։ Այս անկեղծ արտայայտութիւններու վրայ խօսուած ատեն, գովեստներու առջեւ, շատեր անբացատրելի գոհունակութիւն մը կը զգան եւ բնականաբար կը խանդավառուին, կ՚ուրախանան։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդկային կեանքին ապահովման՝ գոյապահպանման եւ գոյատեւմանը համար անհրաժեշտ է վստահութիւնը Նախախնամութեան նկատմամբ։ Մարդուն վստահութիւնը Աստուծոյ վրայ շատ բնական է, քանի որ արարչագործութենէն ետք, Արարիչը՝ Աստուած չի լքեր Իր արարածը ինքն իր գլխուն։

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Սուրբ Աստուածածնի երկրաւոր կեանքի վախճանը «ննջո՛ւմ» եւ ո՛չ թէ «մահ» բառով կ՚անուանուի՝ հասկնալի դարձնելու համար անոր երկինք փոխադրուած ըլլալու իրականութիւնը։ Սուրբ Աստուածածնի Վերափոխման տօնը Հայ Եկեղեցիի հինգ տաղաւար տօներէն մէկն է եւ կը տօնուի օգոստոս 15-ի մօտակայ, այսինքն՝ օգոստոս 12-էն օգոստոս 18-ի հանդիպող կիրակի օրը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Սուրբ Աստուածածնի Վերափոխման տօնի օրը՝ Սուրբ Պատարագէն յետոյ, կը կատարուի խաղողօրհնութեան կարգ եւ ապա օրհնուած ողկոյզները կը բաշխուին ժողովուրդին։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Սիրէ՛ քու Տէր Աստուածդ ամբողջ սրտովդ, ամբողջ հոգիովդ եւ ամբողջ մտքովդ», (ՄԱՏԹ. ԻԲ 37)։
Յիսուս, մեծագոյն եւ կարեւորագոյն պատուիրանը համարեց ասիկա, քանի որ այս պատուիրանին մէջ է, որ կը յայտնուի «յոյս»ը, «հաւատք»ը եւ «սէր»ը։ 

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ի՞նչ է ճիշդը եւ ի՞նչ է սուտը։ Կամ ի՞նչ է ուղիղը եւ ի՞նչ է սխալը, ինչո՞ւ որեւէ խօսք կամ գործ շիտակ է եւ ուրիշ մը՝ ծո՛ւռ։ Արդարեւ բոլոր այս հակադրութիւնները մարդկային մտքին նախապաշարումներուն արդի՞ւնքն են, թէ ոչ հիմնուած են անայլայլելի եւ մշտնչենաւոր սկզբունքի մը վրայ։ Ո՞րն է «բարի»ն եւ ո՞րը՝ «չա՛ր»։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Քրիս­տոս ու­զեց ծնիլ եւ մեծ­նալ Յով­սէ­փի եւ Մա­րիա­մի Սուրբ Ըն­տա­նի­քին ծո­ցին մէջ։ Ար­դա­րեւ, Ե­կե­ղե­ցին ալ ու­րիշ բան չէ ե­թէ ոչ «Աս­տու­ծոյ ըն­տա­նի­քը»։
­Յա­ճախ ի­րենց «ամ­բողջ ըն­տա­նի­քով» հա­ւա­տա­ցեալ դար­ձած մար­դի­կը սկիզ­բէն իսկ Ե­կե­ղեց­ւոյ կո­րի­զը կազ­մե­ցին։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Վա­խի զգա­ցու­մը ըն­դո­ծին հա­կազ­դե­ցու­թիւն մըն է ո­րե­ւէ ի­րա­կան կամ են­թադ­րա­կան վտան­գի մը հան­դէպ։ 
Հա­ւա­նա­կան վտանգ մը վախ կը պատ­ճա­ռէ եւ կեր­պով մը ա­հա­զանգ կը հնչեց­նէ, են­թա­կան զգու­շու­թեան կը հրա­ւի­րէ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

5 մայիս 1892 թուականին, Ս. Էջմիածնի Մայր Տաճարին մէջ, «ընտրութեամբ ազգիս»՝ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսական գահ կը բարձրանար Մկրտիչ Արք. Խրիմեան՝ որ 1873 թուականին Պոլսոյ պատրիարքութենէ հրաժարած էր, երբ 1869 թուականին գահ բարձրացած էր։ Իր նախորդն էր Իգնատիոս Ա Քաքմաճեան, որ վախճանած էր արդէն 1869-ին։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Հայ մեծ գրող-երգիծաբան, հրապարակախօս Յակոբ Պարոնեան (1843-1891), իր ծննդավայր Ադրիանապոլիսի մէջ (=Էտիրնէ) նախնական կրթութիւնը ստանալէ յետոյ նախ կը դառնայ դեղագործի աշկերտ, ապա՝ հաշուապահ։ 1863-ին կը տեղափոխուի Պոլիս, ուր կը կատարէ տարբեր աշխատանքներ՝ միաժամանակ գործօն մասնակցութիւն բերելով «ՄԵՂՈՒ», «ԹԱՏՐՈՆ», «ԽԻԿԱՐ» եւ այլ թերթերու եւ պարբերականներու։