Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Գում­գա­փուի ե­կե­ղե­ցի­նե­րէն էր Սուրբ Նի­կո­ղա­յոս ե­կե­ղե­ցին՝ որ կը գտնուէր Սուրբ Սար­գիս ե­կե­ղեց­ւոյ ձա­խա­կող­մը. «Մերձ ի բա­ղա­նիս անդ որ կո­չի Չի­նի­լի Հա­մամ»։ Ժա­մա­նա­կա­կից Ա­միր­տով­լաթ, որ Ա­մա­սիա­ցի նշա­նա­ւոր բժիշկ մըն էր 15-րդ դա­րուն, թո­ղած է եր­կու թան­կա­գին յի­շա­տա­կա­րան­ներ, որ կը յի­շուի Ե­րե­միա Չէ­լէ­պիի Ստամ­պո­լայ Պատ­մու­թեան մէջ՝ Տքթ. Վ. Յ. Թոր­գո­մեա­նի ու­սում­նա­սի­րու­թեան 279-րդ է­ջին վրայ։

​ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Պատ­մու­թիւ­նը կը վկա­յէ թէ՝ երբ Ֆա­թիհ Սուլ­թան Մէհ­մէտ, 1453 թուա­կա­նին մուտք գոր­ծեց Կ.­Պո­լիս, Ա­նա­տօ­լուէն եւ Կի­լի­կիա­յէն հա­յեր բե­րել տա­լով, ա­նոնց հա­մար բնակ­չու­թիւն հաս­տա­տեց Պոլ­սոյ զա­նա­զան կող­մե­րը ու ա­նոնց վրայ Պատ­րիարք հռչա­կեց Պրու­սա­յէն հրա­ւի­րած Յո­վա­կիմ ե­պիս­կո­պո­սը, որ ի­րեն վա­ղա­ծա­նօթ բա­րե­կա­մը ե­ղած էր։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Աս­տուած՝ բնու­թեամբ սէր եւ ճշմար­տու­թի՛ւն է։ 
Ան ճշմար­տու­թիւն է, քա­նի որ Ան լո՛յս է եւ Ա­նոր մէջ չկա՛յ եր­բեք խա­ւար (Ա. ՅՈՎՀ. Ա 5) եւ Աս­տուած սէ՛ր է (Ա. ՅՈՎՀ. Դ 8), ո­րով­հե­տեւ Ան Ինք­զինք յայտ­նեց «շնորհ­քով ու հա­ւա­տար­մու­թեամբ» (ԵԼՔ. ԼԴ 6)։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Բախտ», «դի­պուած», «պա­տա­հար» կ՚ը­սեն շա­տեր այն դէպ­քե­րուն՝ ո­րոնց պատ­ճա­ռը յայտ­նի չ՚ըլ­լար եւ կը պա­տա­հին ա­նակն­կալ կեր­պով։ Բայց սա ա­նու­րա­նա­լի ճշմար­տու­թիւն մըն է, որ ո՛չ մէկ ի­րո­ղու­թիւն, ո՛չ մէկ ի­րա­դար­ձու­թիւն կամ դէպք կը պա­տա­հի ա­ռանց պատ­ճա­ռի։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Նա­խա­պէս ներ­կա­յա­ցու­ցինք եր­կու գրու­թիւն­ներ՝ «Եր­կակ­նե­րու հո­գե­ւո­րա­կան դառ­նա­լու կա­նո­նա­կան ար­գել­քը» եւ «Օ­րէն­քը մեկ­նա­բա­նե՛լ եւ ո՛չ զայն խախ­տել» վեր­նագ­րե­րով։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Քա­հա­նա­յի ընտ­րու­թեան եւ քա­հա­նա­յի յատ­կու­թիւն­նե­րու մա­սին երբ օ­րէնք­նե­րու եւ կա­նոն­նե­րու հա­մա­ձայն կը խօ­սինք, կա­րե­ւոր է նաեւ օ­րէնք­նե­րու եւ կա­նոն­նե­րու մեկ­նա­բա­նու­թեան հար­ցը։ Ար­դա­րեւ ո՛չ մէկ օ­րէնք եւ ոչ մէկ կա­նոն միայն տա­ռա­ցիօ­րէն մեկ­նա­բա­նել եւ կի­րար­կել կա­րե­լի չէ, այ­լա­պէս ա­նի­րա­ւու­թիւն­նե­րու եւ սխալ գոր­ծադ­րու­թիւն­նե­րու ա­ռիթ կը տրուի։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Այ­սօր կ՚ու­զենք խօ­սիլ «քա­հա­նա­յի ընտ­րու­թեան եւ յատ­կու­թիւն­ներ»ուն մա­սին՝ յե­նա­կէտ ու­նե­նա­լով բո­լո­րո­վին օ­րի­նա­կան տուեալ եւ տրա­մադ­րու­թիւն­նե­րը Հա­յոց Ե­կե­ղե­ցա­կան Ի­րա­ւուն­քին։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Օ­րէնք մը մեկ­նա­բա­նել՝ կը նշա­նա­կէ զայն լա՛ւ հասկ­նալ եւ ա­նա­չա­ռու­թեամբ գոր­ծադ­րել։ Օ­րէն­քը, ար­դա­րեւ ար­դա­րու­թեան ա­ռար­կան է եւ միջ­նո՛ր­դը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մա­նուկ տա­րի­քէն լսուած է «դրախտ» եւ «դժոխք» բա­ռե­րը, եւ ա­մէն մարդ նուա­զա­գոյն տե­ղե­կու­թիւն մը ու­նի ա­նոնց մա­սին։ Բայց ա­նոնք ու­նին ա­ւե­լի խոր նշա­նա­կու­թիւն­ներ, ո­րոնք ընդ­հան­րա­պէս կ՚ան­տե­սուի։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Անկրկ­նե­լի հրա­շա­լի­քը» վեր­նա­գիրն է Տոց. Դոկտ. Վարդ Շի­կա­հե­րի, դար­ձեալ իր բա­ռե­րով «ե­րեք օրհ­նեալ ձեռ­քեր՝ Սա­հակ Պար­թեւ, Վռամ­շա­պուհ թա­գա­ւոր եւ Մես­րոպ Մաշ­տո­ցի ստեղ­ծած մեծ գոր­ծին ու շար­ժու­մին» մա­սին հե­տաքրք­րա­կան յօ­դուա­ծին։