Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մեր ազնիւ բարեկամ Տքթ. Վարդ Շիկահեր կ՚ըսէ, թէ 40 տարեկանը երիտասարդութեան ծերութիւնն է, իսկ 50 տարեկանը՝ ծերութեան երիտասարդութի՛ւնը։
Արդարեւ հոգեբանական եւ կենսաբանական իրողութիւն մըն է, որ ամէն մարդ նոյն աստիճանով եւ համեմատութեամբ չի ծերանար։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Պէտք է «դժբախտ իրականութիւն» մը նկատել այն, թէ մեր մանուկները այսօր օտար լեզուները աւելի կը սիրեն քան հայերէնը։ Ընդհանրապէս հաստատուած է որ բազմաթիւ աշակերտներ աւելի բարձր նիշեր կը ստանան օտար լեզուներու մէջ՝ քան հայերէնի՝ ինչ որ կը նշանակէ, թէ անոնք աւելի՛ կը նուիրուին օտար լեզուներու քան թէ իրենց մայրենի բարբառին։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յուլիս 1, 1939 թուակիր «The GOTCHNAG - An Armenian Weekly» պարբերաթերթին մէջ կը կարդանք Մելգոնեան Կրթական Հաստատութեան մասին հետեւեալ շահեկան լուրերը։ Լուրերը կը ներկայացնենք բնագիրին հաւատարիմ մնալով։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Կ՚արժէ խորհիլ, թէ ո՞վ է «տիպար հայր»ը, քանի որ ինչպէս մայրը, նո՛յնպէս հայրն ալ մեծ դեր կը խաղայ ապագայ սերունդ մը հասցնելու կարեւոր գործին մէջ։ Արդարեւ, «տիպար հայր»ը քուէարկութեամբ ընտրելու սովորութիւնը, որ ընդհանրապէս որդեգրուած է կարգ մը շրջանակներու մէջ, ազատ չէ «առեւտրական շարժառիթ»ներէ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Գիտութիւններու մեքենաներով, նիւթով միայն զբաղած այս դարու մարդոց մէջ յաճախ կ՚անտեսուին եւ կ՚արհամարհուին բարձր զգացումները որպէս զգայնապաշտութիւն, գեղեցիկին եւ բարիին սէրը, բարեսրտութիւն, բարոյական արժէքներ եւ կրօնք։ Կ՚ուզեն միա՛յն «իրապաշտ», «գործնական», «շահաբեր» ուսում տալ տղոց, որպէս թէ մարդ անհատը միայն նիւթ, միայն ուղեղ ըլլար։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ո՛չ մէկ մշակ, որչափ ալ հնարամիտ եւ փորձառու ըլլայ կամ աշխատասէր, ժրաջան, կրնայ հունձք արտադրել, եթէ դաշտը խոպան է եւ հողը ամուլ։ Արդարեւ, լաւ պտուղ ձեռք ձգելու համար որքան կարեւոր է որակաւոր հունտը կամ սերմը, նո՛յնքան անհրաժեշտ է հողը, դաշտը՝ որ պէտք է ըլլայ բերրի, արգասաբե՛ր։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ցաւալի իրողութիւն մըն է, թէ մարդկային խիղճը պատմութեան մէջ աննախընթաց անկում մը, վատասերում մը կը կրէ աշխարհի գրեթէ ամէն երկիրներու մէջ՝ մանաւանդ վերջին շրջաններուն։ Շատեր կան որ «պատիւ»ը նիւթական արժէքի մը պէս կը նկատեն, ճիշդ ինչպէս դրամը, գործը, տունը, ստացուածքը նիւթական են։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Երբ ձեռքս գրիչը՝ կը սկսիմ ճերմակ թուղթին վրայ սեւ հայ տառերով գրութիւն մը գրել, յաճախ կը խորհիմ, թէ եթէ չըլլար Հայ գիրը, ի՞նչպէս պիտի կարենայի գրել, եւ եթէ չըլլար Հայ գիրը, ի՞նչպէս պիտի կարդար Հայ ընթերցողը։ Այս հարցումը աւելի զգալի կը դառնայ ամէն Թարգմանչաց տօնին, երբ կը տօնուի Հայ գիրերու գիւտին յիշատակը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Հաւատի աւանդութիւնը, այսինքն հաւատքին ժառանգութիւնը՝ բովանդակուած Սուրբ Աւանդութեան եւ Աստուածաշունչին մէջ, Եկեղեցւոյ ամբողջութեան վստահուած է առաքեալներուն կողմէ։ Իր հովիւներուն միացած ժողովուրդը՝ փարելով հաւատքի աւանդութեան ամբողջ կը մնայ յարատեւօրէն հաւատարիմ առաքեալներուն ուսուցումին եւ հոգեւոր հաղորդութեան, հացին բեկանումին, աղօթքներուն, այնպէս որ, փոխանցուած հաւատքին պահպանումով. գործադրութեամբ եւ դաւանութեամբ, հովիւներուն եւ հաւատացեալներուն միջեւ կը հաստատուի ոգիի եզական միութիւն մը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Առանձնութիւնը մարդկային վիճակ մըն է, որ ցա՛ւ կը պատճառէ ենթակային, մանաւանդ երբ բազմանդամ ընտանիքի մը մէջ հասած եւ տարիներ վայելած է այդ երջանկութիւնը։ Թէեւ «առանձին ըլլալ» նախընտրելի է բոլորովին «մինակ» ըլլալու, բայց մարդ էակը որպէս «ընկերային արարած», միշտ կարիքը ունեցած է «ուրիշ»ի մը, որուն ամենէն ապահով միջավայրն է եւ յարմարագոյն տեղը՝ ընտանի՛քը։