Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

23 սեպտեմբերը ուրիշ օրերէն տարբեր օր մը պիտի չըլլար, եթէ ան աշնանամուտի, աշնան օրերը աւետող օր մը չըլլար։ Սակայն 23 սեպտեմբերը աշնան օրերու նման տրտմալի, տրտմութենէ աւելի՝ կեանքին մութ կողմը ցոյց տուող օր մըն է այս տրուպ գրիչին համար։ Տարուայ այս օրը կարծես հոգեցունց՝ հոգին եւ ամբողջ կեանքը ցնցող, հոգին յուզող, կեանքի մը տարբեր երեսակը արտայայտող «օր» մըն է այս տողերը գրողին համար։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Գարեգին Պատրիարք Խաչատուրեան, դպրաց դասերուն եւ երգչախումբերուն ուղղուած 24 մայիս 1953 թուակիր Կոնդակին մէջ հետեւեալ յորդորական խօսքերով կը քաջալերէ դպրաց դաս երգչախումբերը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Արդարացում, իր լայն առումով կը նշանակէ մաքրուիլ, սրբուիլ ամբաստանութիւններէ՝ յանցանքներէ որոնք վերագրուած են ենթակային եւ հաղորդելու արդարութիւնը։ Մարդ կրնայ ամբաստանուիլ իրաւացի պատճառներով, յայտնի յանցանքներով եւ նաեւ անիրաւ պատճառներով եւ ենթադրական, անհիմն յանցանքներով։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յաճախ կը յիշենք ճշմարտութիւն մը՝ թէ կրթութիւն եւ դաստիարակութիւն կը սկսին ընտանիքէն։ Դպրոցը եւ դաստիարակը մեծ մասամբ կը ձեւաւորէ, կը կաղապարէ եւ կը համակարգէ տղուն իր ընտանիքէն ստացած հիմնական կրթութիւնը եւ դաստիարակութիւնը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ո՜րքան նմանութիւն կայ մարդկային կեանքի եւ եղանակներու անվերջ թաւալումին միջեւ։ Բայց կայ նաեւ տարբերութիւն մը։ Արդարեւ մարդկային կեանքն ալ ունի իր «գարուն»ը, «ամառ»ը, «աշուն»ը եւ «ձմեռ»ը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Գոնէ օրը երկու անգամ՝ առաւօտ եւ երեկոյ երբ կ՚արտասանենք «Հայր մեր»ը՝ Տէրունական աղօթքը, կը կրկնենք եւ կ՚ըսենք. «Եղիցին կամք քո…», այսինքն՝ «Քու կամքդ ըլլայ…»։
Այսպէս կ՚աղօթենք, բայց արդեօք որքա՞ն հաւատարիմ կը գտնուինք այն խօսքին, երբ կ՚ըսենք, «Եղիցին կամք քո…»։ 

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Խաչվերացի տօնին կարծես բնութիւնը նոր հանգամանք մը կը ստանայ. ամառէն դէպի աշուն ընթացք մը կը սկսի։ Եթէ գարունը բնութեան վերակենդանութեան եղանակն է, աշունն ալ մարդկային անհատական եւ ընկերային կեանքին վերակենդանութեան շրջանն է։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ծերունի տիկնոջ մը հարց կը տրուի, թէ ան ի՞նչ կը գործածէր իր դէմքը ա՛յդքան գեղեցիկ եւ իր կեցուածքը ա՜յնքան առողջ եւ գրաւիչ պահելու համար։
Ան կը պատասխանէ.

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Առակախօսը կ՚ըսէ. «Բռնաւոր մարդուն մի՛ նախանձիր եւ անոր ճամբաները բնաւ մի՛ ընտրեր» (ԱՌԱԿ. Գ 31)։ Իսկ Պօղոս առաքեալ, Հռոմայեցիներուն գրած նամակին մէջ կը պատուիրէ. «Ապրելու համար այնպէս՝ ինչպէս վայել է լոյսի մէջ քալողներուն, փոխանակ անառակութեամբ, արբեցութեամբ, խառնակեցութեամբ եւ պղծութեամբ, կամ նախանձով եւ հակառակութեամբ ապրելու՝ խաւարի գործերէն հեռանանք եւ լոյսի զէնքերը մեր վրայ առնենք» (ՀՌՈՄ. ԺԳ 13)։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Երկրաւոր կեանքը մեզի շնորհուած «ժամանակամիջոց» մըն է միայն. այնպէս պէտք է օգտագործել զայն, որ Աստուծոյ ներկայանալ կարելի ըլլայ արժանիքներով, որոնց համար մարդ, անանց, անժամանակ յաւիտենական երջանկութեամբ պիտի վարձատրուի։ «Խաւար»ի տիրապետութենէն ետք, երբ լոյսի իշխանութիւնը երեւի եւ այդ լոյսի իշխանութեան հասնինք, անդին՝ Աստուած, մեր գերագոյն Բարիքը, պիտի ճանչնանք եւ պիտի տեսնենք ինչպէս որ է Ան։