Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Դատողութիւն» եւ «պատիւ». ահաւասիկ երկու արժէքներ, որոնք բանաւոր էակին՝ մարդուն էական յատկանիշներն են։ Դատողութիւնը, դատելու կարողութիւնը մարդուն յատուկ է, իսկ պատիւը, դարձեալ մարդուն բարոյական էութիւնը, արժանաւորութիւնը վեր պահող եւ ազնիւ հոգիի մը անհրաժեշտ տարրը, որ ընդհանրապէս կը յիշուի «մարդկային արժանապատուութի՛ւն»։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մեծ պահքի շրջանի հինգերորդ Կիրակին կը կոչուի «Դատաւորի Կիրակի», անիրաւ դատաւորի եւ այրի կնոջ առակին. (ՂՈՒԿ. ԺԸ 2-5) աւետարանական հատուածին հետեւողութեա՛մբ։ Այս առակը, ըստ էութեան, մեր ուշադրութեան կը յանձնէ «յարատեւութեան» կարեւորութիւնը՝ նպատակի մը հասնելու գործին մէջ։ Եւ երբ կը խօսուի յարատեւութեան մասին, կ՚արժէ յիշել այն բնական իրողութիւնը, թէ՛ ժայռի վրայ թափուած ջուրին ո՛չ թէ քանակը, այլ կաթիլներուն տեւականութիւնը եւ յարատեւութիւնն է, որ խոռոչներ կը բանան եւ կը ծակեն զայն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յա­ճախ կը կրկնենք ճշմար­տու­թիւ­նը՝ թէ մարդ մար­մին չէ՛ միայն, այլ՝ մար­մին - հո­գի ե՛ւ միտք, ո­րոնք կը կազ­մեն եւ կ՚ամ­բող­ջաց­նեն մար­դը որ­պէս անձ՝ ապ­րող, զգա­ցող եւ մտա­ծող էակ։ Մարդ միայն մար­մին չէ, այ­լա­պէս «ոս­կի կուռք» մը պի­տի ըլ­լար ան՝ ան­սիրտ եւ ան­խիղճ եւ ան­բա՛ն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Բախտ» կ՚ըսեն ոմանք, եւ կ՚անցնին։ Իրաւ է, թէ կեանքի մէջ յաճախ դժբախտութիւններ կը պատահին ամէն ասպարէզի մէջ՝ որոնք շատ անգամ կը հեգնեն մարդկային իմաստութիւնը եւ փորձառութիւնը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ներկայ դարուս մէջ, գիտութեան եւ քաղաքակրթութեան ընծայած առիթներէն օգտուիլ անշուշտ որ բանական է եւ մարդկային մտքին բնական մէկ արտայայտութիւնն է։ Ան որ կը խուսափի նորութիւններէ, արդիական գործիքներու գործածութեան օտար եւ հեռու կը մնայ, ամենէն պարզ խօսքով, «յետամնաց», «անյառաջադէմ» եւ մինչեւ իսկ «յետադէմ» կ՚անուանուի։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Խաչանիշ»ը՝ Քրիստոսի կնիքը կը ներկայացնէ, որ Իրեն կը պատկանի եւ Իրեն պիտի պատկանի։ Ան կը նշանակէ նաեւ «փրկութեան այն շնորհ»ը՝ զոր Քրիստոս համայն մարդկութեան համար ձեռք ձգեց Իր Խաչով։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդկային կեանքի մէջ սիրտը շատ կարեւոր դեր մը կը խաղայ, քանի որ մարդուս ամբողջ կեանքը կախում ունի սիրտէն։ Այս պատճառով է որ հոգեւոր աւանդութիւնը շեշտ կը դնէ սրտին վրայ՝ որ «խո՛րքն է էակին»։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մեծ պահքի չորրորդ Կիրակին, Ճաշու ժամուն կարդացուած Աւետարանի հատուածին սկիզբը կը գտնուի «Տնտեսի առակ»ը (ՂՈՒԿ. ԺԶ 1-13)։
Արդարեւ, ուշագրաւ հատուած մըն է «Տնտեսի առակ»ը՝ իր բովանդակութեամբ, իմաստով եւ տուած դասով։ Եւ այս հատուածին պատճառով, Մեծ պահքի այս չորրորդ Կիրակին կոչուած է «Տնտեսի Կիրակի»։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Քեզ ո­րո­վայ­նի մէջ չստեղ­ծած քեզ գիտ­ցայ, դուն Քու մօրդ ար­գան­դէն չե­լած քեզ սրբե­ցի» (Ե­ՐԵՄ. Ա 5)։
­Կան մար­դիկ, ո­րոնք կար­ծես նա­խօ­րօք ո­րոշ նպա­տա­կի մը ծա­ռա­յե­լու, յա­տուկ ա­ռա­քե­լու­թեան մը հա­մար ծնած են։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Երախտագիտութիւնը մարդկային ազնիւ զգացում մըն է՝ որուն միջոցով բարեկամական կապեր իմաստ կը ստանան, եւ մարդկային յարաբերութիւնները աւելի բարձր մակարդակի մը վրայ հետզհետէ կը զարգանան։ Արդարեւ, երախտագիտութիւնը սերտօրէն կապուած է մարդուս նկարագրին հետ, այնպէս որ արժանապատուութեան գիտակցութեան ստուգանիշը կարելի է համարել զայն։