Արխիւ
ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ
Մեսրոպեան հնագոյն դպրոցներէն եղած է Ամարասը, ուր Ե. դարուն Մեսրոպ Մաշտոց բացած է Արցախի առաջին դպրոցը: Վանքը Արցախի ամենահին ու հաւատացեալներու կողմէ ամենասիրուած քրիստոնէական կոթողներէն մէկն է…
ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
•Ներկայ խռովայոյզ ու տագնապահար աշխարհին մէջ առանձնապէս, երբ Արեւելքն ու Արեւմուտքը, Հիւսիսն ու Հարաւը կ՚եռեւեփին հրաբխային քուրայի մը մէջ, երբ քաղաքական ու յեղափոխական աշխարհասասան խմորումներ ու վերիվայրումներ կը սպառնան հիմնովին վերափոխել ափրիկեան, ասիական, յատկապէս մերձարեւելեան ու փոքրասիական գօտիներու աշխարհագրական քարտէսը՝ քաղաքական ու ազգագրական բոլորովին նոր աշխարհի մը ձեւաւորումով, մեր բացակայութիւնը կրկին, պատմութեան բախտորոշ այս հանգրուանին, կազմակերպական տնտեսաարհեստագիտական, դիւանագիտական, քաղաքական կամ յեղափոխական եռեակ մակարդակներու վրայ, կրնայ ճակատագրական անդարմանելի հետեւանքներ ունենալ մեր ժողովուրդի ապագային համար:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Ուշադրութիւն ըրա՞ծ էք սիրելի՜ ընթերցողներ. բարձր գաղափարներ, խորհրդաւոր ճշմարտութիւններ եւ այն ամէն ինչ որ մեր վրայ կ՚ազդեն եւ մեզ կը տպաւորեն, միշտ վերը կը փնտռենք։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Մի քանի օրեր առաջ կարծիք յայտնեցի այն մասին, որ Հայաստանի մէջ՝ մանաւանդ Երեւանի, բազմաթիւ շէնքեր ու շինութիւններ աւելի քան մի քանի տասնեակ կը շարունակեն մնալ անմարդաբնակ ու անտէր վիճակի մէջ:
Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարք Ամեն. Տ. Սահակ Ս. Արք. Մաշալեան երէկ ընդունեց Իսթանպուլի մօտ Իսրայէլի նորանշանակ աւագ հիւպատոս Ռամի Հաթանը։
Օրթագիւղի Ս. Աստուածածին եկեղեցւոյ թաղային խորհուրդը երէկ երեկոյեան համայնքային շրջանակները հիւրընկալեց՝ ներկայացնելու համար շուրջ տասնմէկ ամսուան գործունէութեան արդիւնքները, որոնք ողջունելի պատկեր մը կը պարզեն եւ յոյս կը ներշնչեն մօտաւոր ապագային նոր ձեռքբերումներ ապահովելու առումով:
Ատենապետ Սարգիս Չեթինքայա երախտագիտութիւն յայտնեց Պետրոս Շիրինօղլուին, Տիգրան Կիւլմէզկիլին եւ տքթ. Սեւան Սվաճըօղլուին, որոնց ջանքերով իր գլխաւորած կազմը կարողացաւ գործի գլուխ գալ՝ ներառական ընտրութեան մը հիման վրայ:
Կարպիս Էվեափան եւ Սայաթ Տելիճէ մանրամասն բացատրութիւններ տուին՝ ներկայացնելով հաշուեկշիռ մը, որու երեսակները կը համընկնին թրքահայ ազգային-եկեղեցական կեանքի առկայ մարտահրաւէրներու դիմագրաւման առաջնահերթութիւններուն:
Ամենապատիւ Սրբազան Պատրիարք Հայրը գնահատանքի խօսքին մէջ ընդգծեց՝ բաժնելու ոգին ամրապնդելու հրամայականը: Հարցումներու եւ առաջարկներու ժամանակ ուշագրաւ ելոյթներ ունեցան նաեւ Ֆէրիգիւղի, Պէյօղլուի եւ Սամաթիոյ եկեղեցիներու թաղային խորհուրդներու ատենապետները՝ Մանուկ Էօղէր, Աքսել Թոփալեան եւ Նուրհան Տավուլճեան:
Երէկ երեկոյեան, Մեճիտիյէգիւղի «Թրամփ» առեւտուրի կեդրոնի գեղարուեստասրահի երդիքին տակ տեղի ունեցաւ «Cem Olmak» երեկոյթը, որ առիթ դարձաւ մեծ խանդավառութեան։ Բազմաթիւ գեղարուեստասէրներ համախմբած այս ձեռնարկը երաժշտութիւնով եւ պարով տրամա մըն էր:
Արցախի ժողովուրդը փութով կը լքէ իր պապենական տարածքները։ Ներկայիս արդէն Լեռնային Ղարաբաղէն բռնի տեղահանուած 65 հազար 36 հոգի մուտք գործած է Հայաստան։
Արցախի Հանրապետութիւնը գոյութիւն ունենալէ պիտի դադրի 1 յունուար 2024 թուականէն սկսեալ։ Լեռնային Ղարաբարի նախագահ Սամուէլ Շահրամանեանի կողմէ ստորագրուած հրամանագրին մէջ նշուած է, որ սեպտեմբերի 19-էն վերջ ստեղծուած է ռազմաքաղաքական ծանր իրավիճակ։
Թրքական մտաւորական աշխարհը երէկ ցնցուեցաւ ծանր կորուստով մը. ոչ եւս է Հըֆզը Թոփուզ, որ կեանքէ հեռացաւ 100 տարեկան հասակին։ Հըֆզը Թոփուզ մտաւորական աշխարհէ ներս վառ անհատականութիւն մըն էր, լրագրող-հրապարակագիր, սակայն բաւական ծաւալուն իմաստով։
Երէկ, Մեծն Կոմիտաս Վարդապետի ծննդեան տարեդարձն էր։ Արդէն կարեւոր ալ չէ, թէ քանի տարի առաջ ծնած էր ան, որովհետեւ Կոմիտասը վաղուց անժամանցելի ու մշտական ներկայութիւն դարձած է հայ ժողովուրդի կեանքին մէջ, նաեւ երաժշտական աշխարհէն ներս։
Արցախի հայութիւնը ողբերգական պայմաններով կը շարունակէ լքել հայրենիքը։ Արդէն 4-5 օրէ ի վեր տարհանումը կը շարունակուի։ Ըստ վերջին տուեալներուն, ցարդ Արցախէն 47 հազար 115 հայ անցած է Հայաստան։
ԱՐԱ ԳՕՉՈՒՆԵԱՆ
Հանրապետութեան նախագահ Էրտողանի կողմէ Նախիջեւանէ վերադարձի ճանապարհին կատարուած յայտարարութիւններու լոյսին տակ:
Թուրքիա Ատրպէյճանի հետ թանտեմը այնպիսի մակարդակի մը հասցուցած է, որ այլեւս Ռուսաստանի հետ առաջուան նման որակով համագործակցելու պէտք չունի՝ Հարաւային Կովկասը տոմինասիոնի տակ պահելու համար:
«Զանգեզուրի միջանցք» բանաձեւումին պարունակութիւնը պիտի բիւրեղանայ յառաջիկայ իրադարձութիւններով, ինչ որ պիտի պայմանաւորէ Անգարա-Երեւան յարաբերութիւնները:
Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարք Ամեն. Տ. Սահակ Ս. Արք. Մաշալեան նախընթաց օր ընդունեց Սամաթիոյ Ս. Գէորգ եկեղեցւոյ թաղային խորհուրդի ներկայացուցիչները՝ գլխաւորութեամբ ատենապետ Նուրհան Տավուլճեանի։ Ներկայ էր նաեւ Տ. Գասպար Աբեղայ Կարապետեան։
Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարք Ամեն. Տ. Սահակ Ս. Արք. Մաշալեան երէկ ընդունեց Վիեննայի համալսարանի 32 աստուածաբան ուսանողները՝ գլխաւորութեամբ Ծիսագիտութեան Աստուածաբանական ամպիոնի վարիչ փրոֆ. Ֆոյլնէրի։
Կեդրոնական վարժարանէն խումբ մը սաներ եւ իրենց ուսուցիչները այցելեցին «Mamut Limited Vol.1», որ համանուն գեղարուեստական ծրագրի թուային հարթակն է։ Տղաքը «Պոմոնթիատա»ի համալիրէն ներս հետաքրքրական շրջայց մը կատարեցին։
ԲԺԻՇԿ ՎԱՀԱՆ ԱՐԾՐՈՒՆԻ (1901)
Արեւմտահայերէնի վերածեց՝
ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
Սիֆիլիսով վարակուելու ձեւերը: Սիֆիլիսի արտայայտութիւնները. անոր խաղացած դերը ամուսնութեան մէջ: Հիւանդին սպառնացող վտանգը: Ընտանիքին սպառնացող վտանգը:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
«Վատթարացուցիչ հիւանդութիւն մը՝ որ ջղային դրութեանս մէջ է», ըսաւ պաղարիւնութեամբ։ «Բժիշկները ըսին, թէ մահացու է եւ յոյս չկայ եւ պիտի կորսնցնէի թեւերուս եւ սրունքներուս գործածութիւնը մինչ քաղցկեղը կը տարածուէր մարմնիս մէջ, բայց ես վերսկսած եմ գործածել թեւերս եւ սրունքներս»։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Որպէսզի շփոթութիւն չըլլայ, յայտնենք, որ Պաղտասար Դպիրէն առաջ վստահաբար եղած են քերականութեան հետ կապուած աշխատութիւններ. տպագիր ամենէն հին օրինակներէն մէկն է լեզուաբան, մշակութային գործիչ եւ հրատարակիչ Ոսկան Երեւանցի «Քերականութիւն»ը, որ հրատարակուած է 1666 թուականին։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Մամուլի ճամբով աշխարհաբար լեզուն կոկուեցաւ, սակայն կար հիմնական հարց մը. քերականութեան պակասը: Շատեր կը փորձէին գրաբարի քերականութեան հիման վրայ աշխարհաբար լեզուն գործածել, ինչ որ մեծ դժուարութիւններ կը յառաջացնէր: