Հոգե-մտաւոր

ՀԱՅ ԿՆՈՋ ԴԱՍՏԻԱՐԱԿՈՒԹԻՒՆԸ ՓՐԿՈՒԹԻՒՆՆ Է ՑԵՂԻՆ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Կ՚ափսոսամ, երբ նոր սերունդը «մտաւորական» կը ճանչնայ ու կը յիշէ միայն Պարոնեանը, Զօհրապը, Վարուժանն ու Օտեանը եւ մոռացութեան կու տայ բազմաթի՜ւ ուրիշներ՝ որոնք նոյնքան մեծութիւն եղած են՝ ինչքան վերոյիշեալները:

ՄԱՐԴԸ ԱՓԻ ՄԷՋ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Մեր թուականէն 59 տարիներ առաջ՝ 1963 թուականին Պարոյր Սեւակ Երեւանի մէջ հրատարակեց իր «Մարդը ափի մէջ» աշխատութիւնը. այդ ժամանակաշրջանին «մարդը ափի մէջ» էր, որովհետեւ գտնուելով Սովետական Միութեան իշխանութեան տակ կար որոշ սահմանափակումներ՝ կրօնքի, հայրենասիրութեան եւ կարգ մը այլ արժէքներու, որոնք բնականաբար մարդոց մօտ «ազատ» ըլլալու համոզումը տալով հանդերձ բանտուած ըլլալու զգացում մը կը ստեղծէին:

ԼԵՒՈՆ ՇԱՆԹ ԵՒ «ՀԻՆ ԱՍՏՈՒԱԾՆԵՐ» - Ա -

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Լեւոն Շանթի ամբողջ գործը մարդկային հոգիի ձգտումները, ծարաւը կը պատմէ. ինքզինք հաստատող, իրագործող Մարդ արարածին դիւցազնավէպը։ «Հին Աստուած»ներու մէջ ան կը բեմադրէ հանդիպումը վանահօր մը եւ իշխանուհիի մը՝ որուն նուիրատուութեամբ կառուցուած է եկեղեցի մը եւ որուն մասին է որ կը խորհրդակցին։

ՏԵՍԱՅ ԱՐԻՒՆ… ՏԵՍԱՅ ՄԱ՛Հ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Մեր թուականէն 47 տարիներ առաջ՝ 1975 թուականին Պէյրութի մէջ հրատարակուող «Բագին» գրականութեան եւ արուեստի հանդէսին մէջ լոյս կը տեսնէ բանաստեղծ, արձակագիր, հրապարակախօս եւ մանկավարժ Մուշեղ Իշխանի «Յիշեցէք զիս» խորագրեալ բանաստեղծութիւնը, ուր մեծ բանաստեղծը հետեւեալ բառերով կը նկարագրէ իր պատանեկութիւնը.-

ԴԻՏԵԼ Ե՛Ւ ՏԵՍՆԵԼ

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Շուրջը դիտել մարդուս բնական մէկ արարքն է, քանի որ մարդը հետաքրքիր արարած մըն է. միշտ սորվիլ, հասկնալ կ՚ուզէ, եւ շարունակ կը դիտէ աշխարհը։ Բայց դիտել չի բաւեր, որովհետեւ մարդ նաեւ բանաւոր էակ մըն է եւ պէտք է հետեւութիւններ հանէ իր դիտածներէն՝ մտածէ անոնց վրայ։

ԻՆՔՆԱՍՊԱՆ ՊԱՏԱՆԻՆԵՐԸ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Արձակագիր եւ հրապարակախօս Արփիար Արփիարեան իր «Ոսկի ապրջան» աշխատութեան ԺԵ. գլուխին մէջ հետեւեալ բառերով կը նկարագրէ Ղուկաս աղայի մանկութիւնը.- «հավէսով կ՚աշխատէր ինչպէս աշխոյժ, եռանդոտ պատանի մը, որ ապագայ մը պատրաստելու համար նոր գործի կը ձեռնարկէ, հաւատալիր վստահութեամբ». թէ՛ նախկիններուն եւ թէ՛ մեզմէ իւրաքանչիւրիս համար տարբեր իմաստ մը ունէր եւ ունի պատանեկութիւնը, սակայն մերօրեայ պատանեկութիւնը քիչ մը տարբեր պատկեր կը պարզէ: 

ԿՐՕՆՔ ԵՒ ՆԱԽԱՊԱՇԱՐՈՒՄ

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

«Կրօնքը մարդկային կեանքին որոշողութիւնն է (détermination) զգացումովը կապի մը՝ որ մարդկային հոգին կը միաւորէ այն խորհրդաւոր հոգիին հետ, որուն տիրապետութիւնը՝ աշխարհի եւ իր վրայ, կը ճանչնայ, եւ որուն հետ ի վերջոյ միացած կը զգայ ինքզինք», կ՚ըսէ Ալպերթ Ռէվիյլ։

ԿԱԽԱՂԱՆԻՆ ԴԻՄԱՑ…

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Մեր թուականէն 50 տարիներ առաջ՝ 6 մայիս 1972 թուականին 25 տարեկան թուրք երիտասարդ մը իր կախաղանին դիմաց նստած վերջին սիկառէթ մը վառել կ՚ուզէ, սակայն չի սարսափիր մահէն, որովհետեւ կախաղանին դիմաց հասնելէն առաջ մտածած էր այդ բոլորին մասին եւ մինչեւ իսկ իր բանտի խուցին մէջ թուղթի վրայ գրի առած այդ սոսկալի, սակայն իրեն համար երանելի պահերը:

ԿԻՆԸ՝ ՈՐՊԷՍ ԴԱՍՏԻԱՐԱԿ

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Աստուծոյ ծրագրին մէջ, այրը եւ կինը կոչումը ունին երկրին «տիրելու». (ԾՆՆԴ. Ա 28) իբրեւ «տնտեսներ» Աստուծոյ եւ գործակատար Անոր ծրագրին։ Այս գերիշխանութիւնը պէտք չէ ըլլայ կամայական եւ գործ մը՝ դժուարակամ եւ տիրապետութիւն մը կործանարար։

Էջեր