ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Հայոց մէջ կաթոլիկութեան տարածման գլխաւոր գործիչները դարձան եւ այն վանական կարգերը՝ որոնք ԺԸ. դարուն հաստատուեցան. այդ կարգին էին՝ Մխիթարեաններ եւ Անտոնեաններ։ Մխիթարեաններ յայտնի միաբանութեան հիմնադիրը եղաւ Մխիթար Սեբաստացին՝ ծնած 1676 փետրուար 7 թուականին։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Մեր ազգի վիճակը լաւապէս հասկնալու եւ մենք զմեզ լաւապէս ճանչնալու համար պէտք է մեր պատմութիւնը լաւապէս ուսումնասիրել ու քննել: Չեմ գիտեր ինչու, յաճախ հայոց պատմութիւն ըսելով լոկ հայոց ցեղասպանութիւն, Վարդանանց ճակատամարտ ու նման մի քանի յատկանշական դէպքեր կը յիշենք, մոռնալով, որ ազգի մը պատմութիւնը մի քանի դէպքերէն անդին, իր մարդոց առօրեայով կարելի է լաւապէս հասկնալ:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Միջին դարու վերջաւորութենէն սկսեալ իմաստասիրութեան ընկերային եւ քաղաքական կարեւորութիւնը հետզհետէ կորսնցուցած կ՚երեւի։ Միջին դարու երեւելի իմաստասէրներէն William Ockham (1300-1349), Keiser-ի կողմէ Պապի հանդէպ գիրեր գրելու նպատակով վարձուած, կաշառուած էր։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Կար ժամանակ, երբ գիր-գրականութիւնը նիւթաբեր էր. հայ մամուլը, թէեւ հազար ու մէկ զոհողութիւններով, իր կարելին կ՚ընէր թէ՛ բարոյապէս եւ թէ նիւթապէս բարձր պահելու համար մշակոյթը եւ հասնելու ազգին եւ մա՛նաւանդ դպրոցի կարիքներուն:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Սուրբ Ներսէս Շնորհալի (1102-1173). Ներսէս Դ. Կլայեցի (1166 թուականէն սկսեալ), 64 տարեկան էր, երբ կաթողիկոս դարձաւ թէեւ մարմնով տկար՝ ան նոյն հոգւով եւ եռանդով կառավարեց Հայ Եկեղեցին, ինչպէս երբեմն իբրեւ խորհրդական եւ գործակից իր եղբօրը։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Պետութիւններ իրենց մեծագոյն թշնամիներէն աւելի կը վախնան իրենց սեփական ազգի երիտասարդութենէն՝ մանաւանդ ուսանողութենէն, որովհետեւ ազգի մը, պետութեան մը ճակատագիրը իր երիտասարդներուն եւ ուսանողներուն ձեռքերուն մէջ կը մնայ:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
«Օրհնութիւն»ը՝ աստուածային կենսաբաշխ արարք մըն է, որուն աղբիւրն է Հայրը։ Հօր օրհնութիւնը միանգամայն խօսք է եւ պարգե՛ւ։ Մարդուն նկատմամբ «օրհնութիւն» բառը պիտի նշանակէ երկրպագել Արարչին եւ Անոր յանձնուիլ՝ զԱյն գոհաբանելով։ Արդարեւ, սկիզբէն մինչեւ ժամանակներուս վերջը, Աստուծոյ ամբողջ կատարածը «օրհնութիւն» է։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Անցեալին, քաղաքական ու գրական թերթերու կողքին կը հրատարակուէր նաեւ վաճառականութեան, արհեստի եւ առեւտրական ասպարէզներու շուրջ թերթեր, որովհետեւ մարդոց համար յաջողակ ըլլալու բանալիներէն մէկը վաճառական դառնալն էր:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
«Քրիստոսի խաչին թշնամիները, որոնց վախճանը կորո՛ւստ է, իրենց Աստուածը իրենց փորն է եւ ամօթալի բաներով կը հպարտանան եւ միայն երկրաւոր բաներու մասին կը մտածեն». (ՓԻԼ. Գ 18-19)։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Մտածումներս հոսանք կ՚առնէ, երբ ամբոխին մէջ տեսնեմ մանուկ մը, ուշիմ, վառվռուն ու աղուորիկ, հազիւ ինն տարեկան: Անոր ուրախ խաղերուն, դայլայլին ու խնդութեան մէջ տրտմութիւն ու թախիծ, որովհետեւ ինք թէեւ անգիտակ, մարդկային այլասերումը զինք կ՚առաջնորդէ դէպի գահավէժ, դէպի անդունդ՝ ուրկէ թաւալագլոր պիտի անհետանան խինդ ու ծիծաղ:
