Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Աստուած, երբ մարդը ստեղծեց, դրախտին մէջ, արդէն անոր համար պահք սահմանեց։
«Եւ Տէր Աստուած պատուիրեց մարդուն՝ ըսելով.- Պարտէզին բոլոր ծառերէն համարձակ կեր. բայց բարիի եւ չարի գիտութեան ծառէն մի՛ ուտեր, քանի որ այն օրը որ անկէ ուտես, անշուշտ պիտի մեռնիս», (ԾՆՆԴ. Բ 16-17)։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Կեանքի մէջ սխալ որոշումներ տալ, սխալներ գործել մարդ էակին համար բնական պէտք է համարուին, քանի որ ան թերութիւններ ունեցող, բայց միեւնոյն ժամանակ խորհող՝ բանաւոր էակ մըն է։ Եւ ահաւասիկ, սխալ խորհող, սխալ գործող բայց իր սխալին անդրադարձող եւ իր գործած սխալէն դաս առնող մարգարէ մը՝ Յովնան մարգարէ, որուն մասին Աստուածաշունչը կը վկայէ Դ. Թագաւորաց գրքին մէջ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

​«Մտահոգուիլը կանգունով մը կ՚երկարէ՞ ձեր հասակը։ Եթէ նուազագոյն բանը չէք կրնար ընել, ինչո՞ւ ուրեմն ուրիշ բաներով կը մտահոգուինք…» (ՂՈՒԿ. ԺԲ 25-26)։ Աւետարանի այս հատուածը մարդուն արտաքին պէտքերուն եւ աստուածային նախախնամութեան իրարու հետ ունեցած կապակցութեան մասին է։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Անիկա զիս պիտի փառաւորէ, քանի որ ինչ որ ինձմէ առնէ՝ պիտի յայտնէ ձեզի։ Ինչ որ Հայրս ունի՝ իմս է. ասոր համար է որ ըսի ձեզի, թէ ինչ որ առնէ ինձմէ՝ պիտի յայտնէ ձեզի», (ՅՈՎՀ. ԺԶ 14-15)։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Իրապէս դժուա՛ր է ներել մէկը, երբ ան վիրաւորած է մարդուս արժանապատուութիւնը։ Արդարեւ, ներելը դժուար է, քանի որ ան մարդուն իր «Ես»ին հետ պայքա՛ր կը պահանջէ, ուստի ներելու համար նախ պէտք է «Ես»ը պարտութեան մատնուի, եւ «Ես»ը զոհողութիւն ընէ՝ զիջանի եւ խոնարհի։ Բայց մարդուն «Ես»ը դիւրին չի զիջանիր եւ կը յամառի մնալու միշտ իր բարձրութեան վրայ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Կենդանական աշխարհի ամենէն ստորին դասակարգէն մինչեւ ամենէն զարգացած դասակարգը՝ մարդը վայելքներու ետեւէն կը վազէ, եւ որքան ազնուանայ, զարգանայ կենդանական տեսակը, այնքան նաեւ կ՚ազնուանան, կը ճիւղաւորուին վայելքները՝ որոնք բնազդականէն գիտակցականին, նիւթականէն հոգեկանին, մտաւորականին կ՚անցնին եւ իրենց առթած հեշտանքն ալ նո՛յնքան բազմաճիւղ եւ նո՛յնքան ներոյժ կ՚ըլլայ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդ, որպէսզի չընկճուի ցաւերէ, պէ՛տք է ունենայ հոգեկան առուգութիւն։ Տխրութիւնը, տրտմութիւնը, ցաւած հոգիները, արդիւնք են աւշային խառնուածքի մը։ Այսպիսի վիճակներ այնքա՜ն ընդհանրացած են, որ տեսակ մը վատոյժ յոռետեսութիւն՝ ամենէն աւելի տիրող աշխարհահայեցողութիւն սկսած է դառնալ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Եթէ կը հաւատանք՝ թէ Եկեղեցին «Սուրբ» է եւ անբաժանելի՝ Հայր Աստուծոյ, Որդիին եւ Սուրբ Հոգիին հաւատքէն եւ Առաքելական է, հաստատուած Յիսուս Քրիստոսի կողմէ, ապա ուրեմն ան «մի՛» է։ Աստուծոյ Եկեղեցի՛ն է ան՝ մէ՛կ եւ անբաժանելի՛, որուն մէջ Աստուծոյ կողմէ զետեղուած «բոլոր» պարգեւները՝ շնորհները յստակօրէն բարութեան կը վերագրուին։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ի՞նչպէս բացատրել մայրութիւնը, ի՞նչ կերպով նկարագրել զայն, եթէ ոչ պարզապէս ըսել, մայրութիւնը մարդկութեան գագաթնակէտն է՝ ամենաբարձր աստիճանը, ծայրագոյն դիրքը՝ զենի՛թը։
Արդարեւ, մայրը, ծնող կին-մարդը, կերպով մը գործակիցը եւ գործակատա՛րն է Աստուծոյ՝ Իր արարչագործութեան եւ նախախնամութեան գործին։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Բանադատութիւնը խարտոց մըն է՝ որ կը յղկէ ի՛նչ որ կը խածնէ», կ՚ըսէ Լըկուվէ։ Իսկ Պուասթ, բանադատութիւնը «բարի զգացում» մը կ՚անուանէ, եւ կ՚ըսէ. «Բանադատութիւնը ո՛չ այլ ինչ է, բայց եթէ տրամաբանութեամբ կատարելագործուած բարի զգացում մը»։