Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Առաքեալներուն հանգանակը կը դաւանի թէ Աստուած «Արարիչն է երկինքի եւ երկրի, իսկ Նիկիոյ-Կ. Պոլսոյ հանգանակը կը բացայայտէ «տեսանելի եւ անտեսանելի բոլոր էակները»։
Աստուածաշունչ մատեանի մէջ «երկինք եւ երկիր» ասոյթը կը նշանակէ ինչ որ գոյութիւն ունի. ամբո՛ղջ արարչութիւնը։ Արարչութենէն ներս Աստուածաշունչը կը մատնանշէ նաեւ այն զօդը, որ երկինքը եւ երկիրը իրարու կը միացնէ եւ միանգամայն կը զատորոշէ «երկիր»ը՝ աշխարհն է մարդոց։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Սուտը՝ ճշմարտութեան հակառակ արտայայտութիւն մըն է. ճշմարտութիւնը ուրանալ եւ կամ կերպով մը ծածկել եւ կամ տարբեր ձեւով ներկայացնել կը նշանակէ։ Ժողովրդական պարզ մտայնութեամբ սովորութիւն է եղած ըսել. «Սուտ խօսելուն պատճառով ո՞վ մեռած է…»։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Երբ յաճախ կը յիշենք եւ կը խորհրդածենք մայրերու մասին՝ այն պատուական եւ աստուածաշնորհ անձերու մասին, կը մտաբերենք այն սրբանուէր անդամները համայն մարդկային մեծ ընտանիքին եւ նաեւ իւրաքանչիւր ընտանիքի նուիրական անձնաւորութիւնները՝ կ՚անդրադառնանք, թէ անոնք տիրուհի՛ն են ընտանիքին եւ մարդկութեան։ Արդարեւ, եթէ այրը կամ հայրը «տէր»ն է ընտանիքին, կինը կամ մայրը «տիրուհի»ն է նոյն ընտանիքին։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդ որքան ալ զօրաւոր նկարագիր ունենայ, ի վերջոյ «մարդ» է եւ ունի նաեւ մարդկային տկարութիւններ եւ թերութիւններ, որոնք պատճառ կ՚ըլլան զանազան փորձութիւններու։ Արդարեւ, մէկու մը նկարագրին զօրութիւնը կարելի է չափել՝ անոր փորձութիւններու հակադրելու հաստատակամութեամբ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդիկ ընդհանրապէս, իրաւացի կամ անիրաւ, իրենք զիրենք արդարացնելու համար ջանք կը թափեն, եւ ամէն միջոցի կը դիմեն ապացուցանելու համար, որ արդար են եւ իրաւացի։ Անշուշտ մարդիկ երբ կ՚աշխատին իրենք զիրենք արդարացնել՝ բնականաբար կը մեղադրեն մէկ ուրիշը, անոր անիրաւութիւնը հրապարակելու համար ճիգ կը թափեն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Առատաձեռնութիւն»ը բնութեան եզական յատկանի՛շն է։ Ամէն ինչ ունի ան իր անծայրածիր, համատարած «ամբարանոց»ներուն մէջ, եւ ամէն ինչ կու տայ անսահման առատաձեռնութեամբ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Բնաւ առիթը ունեցա՞ծ էք խորհելու, սիրելի՜ ընթերցող բարեկամներ, թէ ո՜րքան անհիմն նեղութիւններ ստեղծած եւ մենք զմեզ տանջած ենք եւ հոգեկան ի՜նչ ցաւերու ենթարկուած՝ բոլորովին պարապ, աննշան եւ մտացածին, երեւակայական վախերու պատճառով։ Արդարեւ, ամէն մարդ կ՚ուզէ խաղաղ, անվտանգ, նեղութիւններէ եւ դժուարութիւններէ հեռու կեանք մը ապրիլ։ Այս, որքան բնական բաղձանք մըն է մարդուս համար, նո՛յնքան անկարելի, քանի որ այս աշխարհը վարդաստան մը չէ՛ երբեք, ինչպէս կ՚ըսէ Յիսուս, որ յաճախ կը կրկնենք. «Աշխարհի վրայ նեղութիւն պիտի ունենաք, բայց քաջալերուեցէ՛ք, որովհետեւ ես յաղթեցի աշխարհին», (ՅՈՎՀ. ԺԶ 33)։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Առողջ «հանրային կարծիք» մը կարեւոր դեր կը խաղայ ընկերային կեանքի զարգացման մէջ։ Եւ ուրեմն առողջ հանրային կարծիքի մը կազմութեան եւ զօրացման համար ի՞նչ գործօններու կը կարօտի հասարակութիւն մը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Հպարտութի՞ւն թէ խոնարհութիւն, ո՞րն է որ մարդս կ՚ազնուացնէ իր փոխյարաբերութիւններուն մէջ։ Հպա՞րտը թէ խոնարհը յարգ եւ պատիւ կը վայելէ, կամ ըսենք, ո՞ր մէկը աւելի համակրանք կը ստեղծէ ընկերութեան մէջ։
Այն ինչ որ պէտք է ըլլայ, ինչպէս շատ մը հարցերու մէջ, գործնականութեան մէջ չի պատահիր ընդհանրապէս, եւ տեսլականին կամ գաղափարականին չի յարմարիր գործնականը։

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

«Խոկում» (=meditation), իր լայն առումով կը նշանակէ՝ խորհիլ, մտածել, որ կու գայ «խոկ» արմատէն, որ է մտածութիւն, խորհուրդ։ Արդարեւ, մարդկային մտաւոր եւ հոգեւոր կեանքին մէջ որքան կարեւոր, նոյնքան անհրաժեշտ տեղ մը կը գրաւէ խոկումը, որ ներհայեցողութեան կ՚առաջնորդէ մարդս, քանի որ ան որքան մարմնաւոր էակ մըն է, բայց նոյնքան ալ բանական, այսինքն «մտաւոր եւ հոգեւոր ներքին աշխարհ» մը ունի։