Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ստորեւ կը շարունակենք ներկայացնել տեղանուններ, որոնք տարբեր շրջաններու տարբեր ձեւեր եւ հնչիւններ ստացած են. պատմական տեսակէտով տեղանունի մը անցեալի եւ ներկայ ձեւը գիտնալ կարեւոր կը համարենք, քանի որ այդ փոփոխութեան մասին տեղեկութիւն ունենալ կարդացուածը աւելի դիւրահասկնալի կ՚ընէ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Տեղանուններու մասին աւանդութիւններու եւ նկարագրութիւններու կարելի է հանդիպիլ միջնադարեան ամբողջ հայ պատմագրութեան մէջ։ Իսկ նոր շրջաններուն կը տեսնուին պատմական, աշխարհագրական, պատմաշխարհագրական գիրքեր այս մասին։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդ յաճախ կը սխալի իր դատումներուն եւ որոշումներուն մէջ, քանի որ ան մարդկային թերութիւններ եւ տկարութիւններ ունի, այսինքն «կատարեալ» չէ։ Եւ մանաւանդ կ՚ըսուի, թէ՝ շատ գիտցողը շատ կը սխալի։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ո՜րքան սքանչելի բան է մաքուր խղճմտանք մը ունենալ եւ մաքուր խղճմտանքով ապրիլ այս կեանքը։ Ուստի մաքուր խղճմտանքը մարդուս ներքին մաքրութիւնն է, եւ հոն ուր կայ մաքրութիւն, հոն կայ նաեւ սէր, համբերութիւն, հանդուրժողութիւն, ներողամտութիւն, կարեկցութիւն եւ գութ, որոնք մարդս կը կատարելագործեն, առաքինի եւ ազնիւ մա՛րդ կ՚ընեն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Այսօր, ընդհանրապէս մարդկութիւնը «հոգեւոր արթնութեան» մը կը կարօտի, հակառակ որ քաղաքակրթութեան անարգել յառաջդիմութեան շնորհիւ շատ բաներ ունի։ Այսօր մարդկութիւնը պահանջքը ունի հոգեւոր արթնութեան, քանի որ հետզհետէ կ՚անտեսուի հոգեւորը, բարոյական արժէքները։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Սիմոնի զոքանչը սաստիկ տաքութիւն ունէր եւ կը տանջուէր անկէ։ Յիսուսի աղաչեցին որ բժշկէ զայն։ Յիսուս անոր մօտ գնաց եւ սաստեց տաքութիւնը։ Տաքութիւնը անցաւ, եւ հիւանդը անմիջապէս ոտքի ելլելով՝ սկսաւ սպասարկել անոնց» (ՂՈՒԿ. Դ 38-39)։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Դուք իմ բարեկամներս էք» (ՅՈՎՀ. ԺԵ 14)։
Անկեղծ, ճշմարիտ բարեկամը հարստութիւն է, քանի որ այսպիսի բարեկամ մը ունեցողը ինքզինք ապահով կը զգայ՝ գիտնալով որ իր նեղութիւններուն մէջ իր հետ պիտի ունենայ վստահելի անձ մը եւ պիտի օգնէ իրեն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Անմիտ ոչխարը կը խոստովանի գայլին», կ՚ըսէ ժողովրդական իմաստութիւնը։ Արդարեւ, մարդ պէտք չէ՛ որեւէ գաղտնիք յայտնէ մէկու մը՝ որ վստահելի չէ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

28 հոկտեմբեր 1908 թուականին արեւը ո՜վ գիտէ քանիերորդ անգամ էր որ ծագեցաւ. բայց այդ օրը ԺԱՄԱՆԱԿ-ը առաջի՛ն անգամ լոյս տեսաւ։
Անշուշտ կարելի չէ մրցիլ արեւուն հետ, որ դարեր, շրջաններ անընդհատ, անընդմէջ եւ անդադար, անշեղ կերպով կը ծագի եւ կը շարունակէ ծագիլ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Անհրաժե՛շտ է մտքի զարգացման մշակումը ժողովուրդի մը մէջ անհատներու նկատմամբ, որպէսզի երկրի մը հանրապետական դրութիւնը ապահով եւ տեւական մնայ, ինչպէս յաճախակի կը շեշտուի։
Արդարեւ, մտքի զարգացումը կարեւոր է անհատներու համար, որովհետեւ անոր շնորհիւ է, որ ազատութիւնը կրնան գործադրել խոհականութեամբ եւ ուղղամտութեա՛մբ։