Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Մոնկոլները գրաւած էին ամբողջ Ասիան, եւ հասած Հայաստան։ Հայ պատմիչները վախով նկարագրած են այս «նետողներու ցեղ»ը եւ անոր կենցաղը, կ՚ըսեն, թէ ինչպէս անոնք օրերով չէին իջներ իրենց արագավազ ձիերէն. վրանի տակ կ՚ապրէին, կը սնանէին կաթով եւ ձիու միսով…։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Մարդկային կեանքի մէջ, դժբախտաբար, «ինչ որ ցանես՝ այն կը հնձես» խօսքը ճշմարտութիւն չէ, որովհետեւ բոլորս ալ մեր անձնական փորձով գիտենք, թէ շատ անգամ բարիքի փոխարէն չարիք, սիրոյ փոխարէն՝ ատելութիւն կրնանք հնձել, սակայն կը հաւատամ որ այս խօսքը ի զօրու է ծնողք-զաւակ յարաբերութեան մէջ:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

«Օճախ» բառը իր բարոյական իմաստով կը նշանակէ՝ ջերմ, մտերիմ միջավայր, հոն՝ ուր մարդ ինքզինք ապահով կը զգայ, անվտանգ եւ վստահութիւն ներշնչող խաղաղ պատսպարան։ Եւ այն տունը, այն ընտանիքը, ուր կը տիրէ խաղաղութիւն, իրերհասկացողութիւն, փոխադարձ վստահութիւն եւ անդամները իրարու կապուած են ճշմարիտ եւ անկեղծ սիրով, «օճախ» կոչել սովորութիւն է դարձած։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Բազմիցս ըսած եմ եւ հաւանաբար մինչեւ մահ պիտի շարունակեմ ըսել, որ հայերս ունեցած ենք հարուստ գրականութիւն մը, որ դժբախտաբար քիչ մը անծանօթ մնացած է աշխարհին:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Ընդհանուր եկեղեցւոյ պատմութիւնը կը վկայէ, թէ քրիստոնէական նուիրապետութիւնը աստիճանաբար զարգացաւ։ Մինչեւ Գ. դարու սկիզբները միմիայն երեք աստիճան կարելի է տեսնել. «եպիսկոպոսութիւն», «երիցութիւն» եւ «սարկաւագութիւն». իսկ Գ. դարուն արդէն որոշակի յիշատակուած կը տեսնուի նուիրապետութեան (hiérarchie) միւս խոնարհագոյն աստիճաններն եւս, այն է՝ «կիսասարկաւագութիւն», «ջահընկալութիւն», «երդմնեցուցիչ», «ընթերցող» եւ «դռնպահ»՝ իւրաքանչիւրը իր որոշ պաշտօնավարութեամբ։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Ճակատագիրը որոշած էր այդ օր մահաքունէն վերստին կեանքի կոչել երկար տարիներ մահաքունի մէջ եղող հայոց լեզուի նուիրեալ մը՝ իր տեսակին մէջ արդէն վերջի՛նն ու միակը: Ինչքա՞ն ժամանակ այդ վիճակի մէջ էր. բժիշկները եւս տեղեակ չէին, որովհետեւ հիներուն տեղ եկած էին նորերը եւ զինք գտած այդ վիճակին մէջ՝ աւելի քան մի քանի տասնեակ տարիներ:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Մերօրեայ կեանքին մէջ՝ որ մարդիկ այնքան տարուած եւ տպաւորուած արուեստագիտութեան հրաշալիքներէն, եւ գրեթէ ամէն ինչ մեքենայացուցած են, արդեօք հետզհետէ կը հեռանա՞ն զգացական վարուելէ։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Վերջերս Լիբանանէն Հայաստան այցելութեան եկաւ մտաւորական-խմբագիր մը, որուն հետ հանդիպելու բախտաւորութիւնը ունեցայ։ Հազիւ հանդիպած այս եղաւ առաջին արտայայտութիւնը. «Եղբայր այս ի՞նչ յօդուածներ կը գրես «Ծիծիկներ» «Միծիկներ»։

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Ողջախոհութեան առաքինութիւնը կը ծաղկի եւ կը բարգաւաճի բարեկամութեան մէջ։ Ան ցոյց կու տայ, թէ ինչպէս պէտք է վարուիլ իր նմաններուն հետ իբր բարեկամ։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Ներկայ աշխարհը մարդը համոզեց չքննադատել միասեռականներն ու սեռափոխները, որոնք մինչեւ վերջին տասնամեակներ ընկերութեան կողմէ մերժուած, իսկ վերջին շրջանին մեծ ընդունելութիւն գտած են։