ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Պէտք է ընդունիլ, որ մարգարէութիւնները միայն Աստուածաշունչի էջերուն մէջ չէ՛ որ կը գտնուին. շատ մը մարգարէութիւններ կարելի է գտնել նաեւ հայկական մամուլի էջերուն մէջ, որոնք մարգարէութեան կողքին ակներեւ ճշմարտութիւններ են, որովհետեւ, ինչպէս թրքական առածը կ՚ըսէ. «Տեսնուող գիւղը ուղեցոյց չ՚ուզեր»:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Մեր թուականէն 96 տարիներ առաջ Մկրտիչ Երիցանց անուն գրող մը Փարիզի մէջ հրատարակուած «Խարտոց» շաբաթաթերթի Ա. թիւին չորրորդ էջին մէջ կը գրէր «Բարեկամիս խրատներ» խորագրեալ նամակ մը, ուր խօսելով ամուսնութեան ու կին ընտրելու «կարեւոր» խնդիրին շուրջ ընկերոջը կ՚ըսէ. «անշուշտ Կեսարի կամ Շնորհալի Ներսէսի հետ ապրած ըլլալու պէտք չի կայ, գիտնալու համար, թէ այն օրերուն աւելի դիւրին էր բերդ մը գրաւել քան թէ կնոջ մը սիրտը. նոյնը չէ այսօր»:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Իմաստութեամբ ըսուած այլ նախապաշարում մըն է հետեւեալը.-
«Պտտելով հաց մի ուտեր, տանը պէրէքէթը կը փախչի»:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Պատմութեան ընթացքին ամէն ժամանակաշրջան յառաջ բերած է իրեն յատուկ եւ յարմար դաստիարակութեան եւ բարքերու բարելաւման ձեւ մը, որ իւրաքանչիւր սերունդի հետ միասին փոփոխութիւն կրելով հասած է մինչեւ մեր օրերը:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Յաճախ երբ հին թերթերը կը կարդամ, կ՚ունենամ այն մտածումը, որ մենք ազգովի ապերախտ ենք մեր անցեալի արժէքներուն եւ արժանիքներուն նկատմամբ: Այսօր օտար պետութիւններ կը հպարտանան իրենց անցեալով եւ իրենք զիրենք «զարգացած» կը նկատեն, մինչ մենք՝ Հայ ժողովուրդս իրենցմէ շա՜տ շատ առաջ հասած եւ ունեցած ենք այդ «զարգացած» ըլլալու շնորհքը, սակայն մատնած ենք անտարբերութեան:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Վերջերս շրջապատիս մէջ սկսած եմ նկատել, որ ամէն բան սկսած է միջին չունենալ եւ վերածուիլ երկու ծայրայեղութիւններու՝ ամբողջութեամբ իրարու հակառակ եւ իրարմէ տարբեր: Մեր մէջէն այսօր վերցուած է միջինը եւ գաղափարներն ու համոզումները վերածուած են երկու բեւեռներու՝ ի հեճուկս մէկս մէկու:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Այսօր Մայիս 28 է. Հայաստանի առաջին հանրապետութեան անկախութեան հռչակման օրը:
Դպրոցական օրերէս հայոց պատմութեան ուսուցիչները նոյն բանը կը կրկնէին. «Հայաստանը կռուախնձոր եղած է այլ պետութիւններու միջեւ». այդ վիճակը հայերուս համար անծանօթ չէր, որովհետեւ ո՛չ թէ մէկ կամ երկու անգամ, այլ բազմիցս մենք մեզ գտած ենք այդ վիճակին ու դրութեան մէջ. Ս. Վրացեան 1928 թուականին հրատարակած իր «Հայաստանի Հանրապետութիւն» գիրքին մէջ նախանկախ շրջանը հետեւեալ բառերով կը նկարագրէ. «Մեծ պետութիւններ Հայաստանը բաժներ էին իրենց մէջ՝ իբր պատերազմական աւար» եւ 1918-ը առիթն էր դուրս գալու թալան եւ աւար ըլլալէ՝ ըլլալու համար հանրապետութիւն՝ իր ազատ ու անկախ կառավարուելու իրաւունքով:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Անցեալին մարդիկ շա՞տ ծայրայեղ եղած են, թէ ոչ մենք ենք որ հիմա յեղյեղուկ ու անփոյթ վիճակի մէջ կ՚ապրինք. արդեօք անցեալը շա՞տ ծայրայեղ ու ներկան շա՞տ «ազատամիտ» է. անցեալին աւելի՞ էր գիտակցութիւնը:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Շնորհիւ արդի արուեստագիտութեան ընծայած «բարիք»ներուն, այսօր բոլորը դարձած են գրողներ, բոլորը դարձած են քարոզիչներ ու քաղաքագէտներ, ինչու չէ նաեւ փիլիսոփաներ, որոնք առանց հասկնալու կրնան գրել եւ խօսիլ ամէ՛ն բանի մասին, որ կրնաք ձեր միտքէն անցընել:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
ԺԱՄԱՆԱԿ-ի երեքշաբթի, 12 ապրիլ 2022-ի թիւին մէջ գրեցի «Ջայլամախտ» խորագրեալ յօդուած մը, ուր յիշած էի, թէ «մեր մէջ տարածում գտած է ջայլամխատը»: Այս մէկը գրած ժամանակ երբեք մտքովս պիտի չանցնէր, որ ամիս մը ետք առիթը պիտի ունենամ ծանօթանալու ամոլի մը՝ Նուէր եւ Լիլիթ, որոնք Հայաստանի մէջ կը զբաղին ջայլամաբուծութեամբ. ջայլամ եւ Հայաստան. Ուրկէ՜ ուր:
