Հոգե-մտաւոր

ՀԱՄԲԱՐՁՄԱՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴԸ

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Աւետարանը կը վկայէ, թէ աշակերտները զարմացած կը նայէին երկինք, կ՚ուզէին հասկնալ, թէ ինչպէ՞ս համբարձաւ Քրիստոս։ Եւ հարց մը կը գոյանար իրենց մէջ. «Ինչո՞ւ պէտք էր, որ համբառնար Քրիստոս, քանի որ Անոր հետ ըլլալ, Անոր հետ ապրիլ մեզի համար հանգիստ եւ ապահով էր. ապա ուրեմն ինչո՞ւ Ան համբառնալու պարտաւորուեցաւ…»։

ԳՆԱՀԱՏԵԼ ԵՒ ԳՈՎԵԼ

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Լրջամիտ մարդոց համար, որոնք իրենց ամբողջ խորհուրդը կը չարչրկեն՝ գիրքի մը կամ գրողի մը իսկական հանգամանքը, եւ ստանձնած կոչումը եւ դերը ցուցադրելու կամ հրապարակելու համար, գնահատումը, իրապէ՛ս շատ դժուարին գործ մը կը հանդիսանայ։

ԳԵՐՄԱՐԴԿԱՅԻՆ ՈՒԺ ՄԸ

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ամէն անհատ, իւրաքանչիւր մարդ զօրութիւն մըն է՛, ուժ մը, սակայն երբ այդ անհատական ուժերը միանան եւ դառնան հասարակաց ուժ, ահաւասիկ, այդ կը վերածուի «գերմարդկային ուժ»ի մը։ Եւ քանի որ մարդուս ամենամեծ զօրութիւնն է իր բանականութիւնը, մտածելու, որոշելու կարողութիւնը, ապա ուրեմն երբ միանան իւրաքանչիւր անհատի միտքը, մտածողութիւնը եւ կարծիքը, եւ անոնք վերածուին «հասարակաց կարծիք»ի, այդ կ՚ըլլայ գերմարդկային զօրութի՛ւն մը։

ՄԽԻԹԱՐԵԱՆ ՎԱՐԺԱՐԱՆ՝ 1904

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Երբեմն «հին էջեր» թղթատել, անբացատրելի գոհունակութեան պատճառ կը դառնայ՝ նախ մարդ կրնայ բաղդատել հինը եւ նորը, անցեալը եւ ներկան, յետոյ կերպով մը ինքզինք կը ճանչնայ եւ ամենէն կարեւորը՝ իր երախտապարտութեան տուրքը կը վճարէ մասամբ, իր անցեալի երախտաւորներուն հանդէպ։ Այս իմաստով օգտակար է, նոյնիսկ անհրաժե՛շտ յիշել՝ անցեալը, անցեալի իրադարձութիւնները, դէմքերը եւ հաստատութիւնները։

ԲԱՐԻ ԵՒ ՔԱՋ ՀՈՎԻՒԸ

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Հաստատ գիտցէք, թէ ե՛ս եմ ոչխարներուն դուռը։ Բոլոր անոնք որոնք ինձմէ առաջ եկան, գող էին եւ աւազակ, բայց ոչխարները անոնց չհետեւեցան։ Ե՛ս եմ դուռը։ Ով որ ինձմէ անցնելով ներս մտնէ՝ պիտի փրկուի. պիտի մտնէ եւ ելլէ եւ ճարակ գտնէ», (ՅՈՎՀ. Ժ 7-9)։

ԿԵԱՆՔԻ ԵՐԵՔ ԺԱՄԱՆԱԿՆԵՐԸ

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Կեանքը, որ կ՚ապրինք, երեք ժամանակներ ունի. անցեալը, ներկան եւ ապագան։ Արդարեւ, մարդ միշտ կ՚ապրի ներկայ ժամանակին մէջ, քանի որ անցեալը այլեւս դրական կերպով գոյութիւն չունի, իսկ ապագան կայ միայն երեւակայութեան մէջ, ան ալ դրականօրէն գոյութիւն չունի։

ԱՌՈՂՋ ԳԱՂԱՓԱՐՆԵՐ…

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Առողջ գաղափարներ» անուանումը ընդհանուր եւ բաւական լայն առում մըն է՝ ո՞րն է առողջ գաղափարը եւ ո՛րը՝ վատը։ Արդարեւ, յարաբերական է գաղափարի մը առողջ, բնականոն եւ ուղիղ ըլլալու կամ վատ, անկանոն եւ ծուռ հանգամանք ունենալու չափանիշը, կը փոխուի միջավայրի եւ ժամանակաշրջանի համեմատ։

ՏՊԱՒՈՐԵԼ ԵՒ ԱՌԱՋՆՈՐԴԵԼ

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Երբ գրի­չը կ՚առ­նեմ եւ կը սկսիմ գրել, յա­ճախ կը խոր­հիմ, թէ ին­չո՞ւ կը գրեմ։ Ի­րա­պէ՛ս, ին­չո՞ւ կը գրէ մարդ, գրո­ղին հա­մար հե­տաքրք­րա­կան հար­ցում մըն է ա­սի­կա։
Եր­բեմն կը խոր­հիմ, թէ ար­դեօք բա­րո­յա­կան գո­հա­ցում մը գտնե­լո՞ւ հա­մար կը գրեմ։

«ԿԸ ՍԻՐԵ՛Մ» ԿԱՐԵՆԱԼ ԸՍԵԼ

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ո՜րքան դիւրին է խօսիլ, գաղափար յայտնել, խորհրդածել սիրոյ վրայ, բայց նո՛յնքան դժուար՝ ըսել մէկու մը՝ «կը սիրեմ», եւ աւելի՛ դժուար՝ անկեղծ ըլլալ եւ իրականացնել, գործադրել եւ կիրարկել, կեանքի կոչել զայն։
Մի՛ նայիք, որ յաճախ կը խօսուի սիրոյ մասին, եւ մի՛ կարծէք, որ ամէն «կը սիրե՛մ» ըսող անկեղծ է, քանի որ մարդկային կեանքի մէջ սէրը գործնականի վերածել՝ իրապէ՛ս սիրել շատ դժուար բան է, եթէ ո՛չ՝ անկարելի։

Էջեր