Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յինանց 5-րդ Կիրակիին՝ 29 Ապրիլին, Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին կը յիշատակէ Սուրբ Խաչի երեւման տօնը՝ անգամ մը եւս յիշելով մեր Տիրոջ Յիսուս Քրիստոսի չարչարանքները, Անոր խաչելութիւնը եւ խաչի վրայ Անոր թափած անմեղ արեան շնորհիւ մարդկային ցեղի փրկութի՛ւնը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Պատիժը՝ ընկերային զեղծումի եւ օրինազանցութեան դէմ պատնէշ մը՝ արգելք մըն է։ Պատիժի վախն է, որ կը սանձէ մարդը իր անզուսպ կիրքերուն մէջ, արգելք կը հանդիսանայ անհատական եւ ընկերային սխալանքներու՝ չարագործութիւններու։ Այս իմաստով պատիժի վախը «բարերար զսպանակ» մըն է՝ որ կը հաւասարկշռէ եւ կը ներդաշնակէ մարդուս կիրքերը։

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

«Աշ­խար­հի վրայ նե­ղու­թիւն պի­տի ու­նե­նաք, բայց քա­ջա­լե­րուե­ցէ՛ք, քա­նի որ ես յաղ­թե­ցի աշ­խար­հին». (ՅՈՎՀ. ԺԶ 33)։
Չ­կա՛յ մէ­կը, որ իր կեան­քի ըն­թաց­քին՝ ո­րե­ւէ շրջա­նին կամ տե­ւա­կան նե­ղու­թիւն­ներ չու­նե­նայ, չտա­ռա­պի, ցաւ եւ վիշտ չզգայ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Բնութեան մէջ «կարմիր» գոյնը կը խորհրդանշէ ընդհանրապէս հասունութիւնը, կատարելութիւնը, քանի որ բոյսեր, ծառեր, տերեւներ եւ պտուղներ մանաւանդ երբ սկսին կարմրիլ, այդ նշանակ է անոնց հասուն վիճակի մէջ ըլլալուն այլեւս։ «Կարմիր» գոյնը հոգեւոր կեանքի մէջ ալ նշանակութիւններ ունի. ան նախ եւ առաջ կը խորհրդանշէ Յիսուս Քրիստոսի փրկարար արիւնը, որ թափուեցաւ խաչին վրայ՝ մարդկութեան փրկութեանը համար։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ա­մէն մարդ գի­տէ, թէ ի՛նչ է «բա­րի»ն եւ ի՛նչ է «ար­դար»ը։ Եւ դար­ձեալ կը կար­ծուի, թէ բա­րին եւ ար­դա­րը հա­մըն­թաց ար­ժէք­ներ, ա­ռա­քի­նու­թիւն­ներ են։
Ար­դա­րեւ, չեն սխա­լիր ա­նոնք, որ բա­րին եւ ար­դա­րը ի­րե­րա­մերձ ա­ռա­քի­նու­թիւն­ներ կը նկա­տեն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Եւ կ՚ըսեմ ձեզի, որ եթէ ձեզմէ երկու հոգի երկրի վրայ միաբանին որեւէ խնդրանքի համար, ի՛նչ որ ալ խնդրեն՝ երկնաւոր Հայրս պիտի կատարէ զայն։ Քանի որ ո՛ւր որ երկու կամ երեք հոգի հաւաքուին իմ անունովս, ես հո՛ն եմ՝ անոնց միջեւ» (ՄԱՏԹ. ԺԸ 19-20)։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յինանց շրջանի 4-րդ Կիրակին, աւանդաբար կը կոչուի «Կարմիր Կիրակի»։ Ուրիշ բացատրութեամբ, Զատկին յաջորդող 3-րդ Կիրակին է, որ ընդհանրապէս կ՚անուանուի «Կարմիր Կիրակի»։ Արդարեւ, «յինունք» կամ «յիսունք» Զատկէն մինչեւ Հոգեգալուստ 50 օրերուն միջոցն է, որ ամբողջովին «տէրունի տօներ» են՝ ի պատիւ Յարութեան, եւ վերջին տասը օրը ի պատիւ Համբարձման։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յիսուս Քրիստոսի հրաշափառ Յարութիւնը Եկեղեցիին մեծագոյն տօներէն է, որ կ՚արտայայտէ Աստուծոյ ստեղծագործութեան ընդհանուր ծրագրին մէջ՝ Աստուածորդիին տնօրինական առաքելութեան եւ մարդու փրկագործութեան նախախնամ խորհուրդը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Հաւաքական կեանքի մէջ յաճախ վէճ կը ծագի, թէ ո՛վ է մեծը։ Արդարեւ մարդկա՛յին տկարութիւն մըն է ամէն մեծութիւն, յարգ եւ պատիւ ինքն իրեն յարմար տեսնել։ Մարդկային հոգեբանութիւն է ասիկա, թէ ի՛նք ամենէն մեծն է եւ մեծութեան արժանի՛։ Մանաւանդ երբ մարդ որոշ դիրք մը կամ ապահովութիւն մը ունի, այդ դիրքը կամ ապահովութիւնը կը հասցնէ իր գագաթնակէտին եւ ինքզինք կը համարէ ամենաբա՛րձրը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Զատիկէն յետոյ իրերայաջորդ կիրակիներուն՝ ընդհանրապէս կը ներկայացուի գարունը՝ որ վերակենդանութան, նոր կեանքի խորհուրդը կը պարունակէ իր մէջ։
Զոր օրինակ, ինչպէս աւելի առաջ անդրադարձանք, Զատկին յաջորդող երկրորդ Կիրակին՝ որ է Յինանց երրորդ Կիրակին, աշխարհամատրան անունով կը յիշուի։