Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Հա­մես­տու­թիւն, խո­նար­հու­թիւն, պար­զու­թիւն եւ չա­փա­ւո­րու­թիւն, այս ազ­նիւ զգա­ցում­նե­րը հե­տե­ւանք են սի­րոյ, քա­նի որ հոն ուր կայ ի­րա­կան եւ ան­կեղծ սէր, հոն կայ նաեւ՝ խո­նար­հու­թիւն եւ հա­մես­տու­թիւն։ Եւ քա­նի որ քրիս­տո­նէու­թիւ­նը «սի­րոյ կրօն» է, ա­պա ու­րեմն հա­մես­տու­թիւ­նը եւ  խո­նար­հու­թիւ­նը պէ՛տք է կեան­քի սկզբունք ըլ­լայ եւ այդ սկզբուն­քին հա­մա­ձայն՝ ընդ­հա­նուր նկա­րա­գիր եւ ապ­րե­լա­կերպ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Հայ Ե­կե­ղե­ցին Սուրբ Խա­չը կը տօ­նէ բազ­մա­թիւ ա­ռիթ­նե­րով։ Ինչ­պէս ա­ւե­լի ա­ռաջ յի­շուե­ցաւ՝ «Խաչ­վե­րաց», «Գիւտ Խաչ», «Ե­րեւ­ման Խաչ» եւ «Վա­րա­գայ Խաչ», ո­րոնք ու­նին ի­րենց պատ­մա­կան հի­մե­րը։

 ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Կեան­քը՝ որ կ՚ապ­րինք, նե­ղու­թիւն­նե­րու, դժուա­րու­թիւն­նե­րու, ցա­ւե­րու, վիշ­տե­րու եւ վեր­ջա­պէս ան­գութ մա­հուան դէմ պայ­քա՛ր մըն է։ Այս ի­մաս­տով կեան­քը մա­հուան պատ­րաս­տու­թեան մէջ եր­կունք մըն է։ Եւ թե­րեւս շատ տա­րօ­րի­նակ պի­տի թուի, բայց կեան­քը կ՚ապ­րի մարդ՝ մեռ­նե­լու հա­մար։ Ու­րեմն կեան­քը եր­կո՛ւնք մըն է…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Սուրբ Գիր­քի գլխա­ւոր յատ­կու­թիւն­նե­րէն մին է ա­նոր «միու­թիւ­նը»ը։ Ուս­տի «միու­թիւն» ը­սե­լով կը հասկ­նանք այն՝ թէ ու­նի մէ՛կ գլխա­ւոր նպա­տակ՝ որ ա­նոր գրե­թէ իւ­րա­քան­չիւր է­ջին վրայ կը տես­նուի սկիզ­բէն մին­չեւ վեր­ջը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

30 Ապ­րիլ 1911 թուա­կիր Հայ Մա­մու­լի մէջ կը հան­դի­պինք հե­տաքրք­րա­կան հա­տուած­նե­րու՝ ո­րոնք կը ներ­կա­յաց­նենք մեր սի­րե­լի՜ ըն­թեր­ցող բա­րե­կամ­նե­րուն՝ բաղ­դա­տե­լու եզր մը՝ ան­ցեա­լի դէպ­քե­րը եւ ներ­կան։ Ուս­տի, ինչ­պէս յա­ճախ կը կրկնենք, ներ­կան լաւ հասկ­նա­լու հա­մար, պէտք է ա­տեն ա­տեն նա­յիլ ան­ցեա­լի ի­րա­դար­ձու­թիւն­նե­րուն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Որ­դե­սի­րու­թիւ­նը, մարդ­կա­յին ա­մե­նէն բնա­կան եւ նո՛յն­քան ան­կեղծ զգա­ցում­նե­րէն մէկն է։ Խոր­հե­ցէք ան­գամ մը սի­րե­լի՜ բա­րե­կամ­ներ. ո՞վ իր զա­ւա­կը ա­մէն կեղ­ծի­քէ ա­մէն ա­րուես­տա­կան ար­տա­յայ­տու­թիւն­նե­րէ զերծ, սրտանց չի սի­րեր։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Եր­կար հան­գիստ դա­դա­րէ մը վերջ՝ ա­հա­ւա­սիկ հա­սաւ վե­րա­մու­տը, ինչ­պէս՝ խան­դա­վառ եւ ո­գե­ւոր ա­մա­ռուան ե­ղա­նա­կէն յե­տոյ՝ տրտում եւ մե­լա­մաղ­ձոտ ա­շու­նը։ Ան­շուշտ, այս մա­սին զգա­ցում­ներ եւ տե­սա­կէտ­ներ կը տար­բե­րին իւ­րա­քան­չիւր ան­ձի հա­մար, ը­սենք յա­րա­բե­րա­կան կամ հա­մե­մա­տա­կան են ա­նոնք։ Ուս­տի ի­րա­պաշտ մէ­կու մը հա­մար, թէ՛ վե­րա­մու­տը, թէ՛ ա­շու­նը կեան­քի սո­վո­րա­կան ըն­թաց­քին մէջ հանգ­րուան­ներ են միայն, ո­րոնք ի­րա­րու կը յա­ջոր­դեն եւ բո­լո­րո­վին բնա­կան է այս։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յի­սուս երբ կը քա­րո­զէր, յա­ճախ կը տես­նէր, թէ ժո­ղո­վուր­դը չէր հե­ռա­նար ի­րենց «նիւ­թա­կան հաս­կա­ցո­ղու­թե­նէն» եւ ար­մա­տա­ցած գա­ղա­փար­նե­րէն, եւ չէր հասկ­ցուեր Իր խօս­քե­րուն եւ վար­դա­պե­տու­թեան ներ­քին ի­մաս­տը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

​Ստա­խօ­սու­թեան պատ­ճա­ռով մարդ կը մեռ­նի՞։ Այս հար­ցու­մին սո­վո­րա­կան եւ ժո­ղո­վուր­դի կող­մէ ընդ­հան­րա­պէս տրուած պա­տաս­խա­նը ծա­նօթ է մեր բո­լո­րին։ Ժո­ղո­վուր­դին մե­ծա­մաս­նու­թիւ­նը կ՚ը­սէ. «Սու­տէն ո՜վ մե­ռած է մին­չեւ հի­մա…»։ Այս է ընդ­հա­նուր կար­ծի­քը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

​Լոյ­սը եւ խա­ւա­րը, աշ­խար­հի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թե­նէն իսկ գո­յու­թիւն ու­նէր եւ մարդ­կա­յին կեան­քի վրայ ազ­դող, ա­նոր ըն­թացք տուող եր­կու հա­կա­դիր ու­ժեր, զօ­րու­թիւն­ներ են։ Լոյ­սը եւ խա­ւա­րը միշտ կար եւ միշտ ալ գո­յու­թիւն պի­տի ու­նե­նայ, քա­նի որ ա­նոնք ստեղ­ծա­գոր­ծու­թեան նախ­նա­կան եւ էա­կան տար­րերն են։