Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

​Լոյ­սը եւ խա­ւա­րը, աշ­խար­հի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թե­նէն իսկ գո­յու­թիւն ու­նէր եւ մարդ­կա­յին կեան­քի վրայ ազ­դող, ա­նոր ըն­թացք տուող եր­կու հա­կա­դիր ու­ժեր, զօ­րու­թիւն­ներ են։ Լոյ­սը եւ խա­ւա­րը միշտ կար եւ միշտ ալ գո­յու­թիւն պի­տի ու­նե­նայ, քա­նի որ ա­նոնք ստեղ­ծա­գոր­ծու­թեան նախ­նա­կան եւ էա­կան տար­րերն են։

​ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

​Նոր Ուխ­տին խո­րա­նը՝ Յի­սուս Քրիս­տո­սի Խա՛չն է։
Ուս­տի Խա­չէն կը բխին յա­րու­թեան խոր­հուր­դը եւ բո­լոր խոր­հուրդ­նե­րը։ Ե­կե­ղեց­ւոյ կեդ­րո՛նն է խո­րա­նը՝ ո­րուն վրայ Խա­չին զո­հա­բե­րու­մը կը ներ­կա­յա­նայ զա­նա­զան խոր­հուրդ­նե­րու կա­տա­րու­մով՝ ծէ­սով եւ ա­րա­րո­ղու­թեամբ։
Ան միան­գա­մայն Յի­սուս Քրիս­տո­սի Սե­ղանն է՝ դէ­պի հոն հրա­ւի­րուած է Աս­տու­ծոյ Ժո­ղո­վուր­դը։ Եւ կարգ մը ծէ­սե­րու մէջ՝ խո­րա­նը խորհր­դա­նիշն է նաեւ «Գե­րեզ­մա­նին», քա­նի որ Քրիս­տոս ճշմար­տա­պէ՛ս մե­ռաւ եւ ճշմար­տա­պէ՛ս յա­րեաւ։ Ար­դա­րեւ Յի­սուս Իր աս­տուա­ծա­յին փառ­քը կը յայտ­նէ եւ ցոյց կու տայ, թէ Ինք Իր փառ­քին մէջ մտնե­լու հա­մար պար­տի անց­նիլ Խա­չի ճամ­բէն՝ Ե­րու­սա­ղէ­մի մէջ։ 

ԳԱ­ԼՈՒՍՏ ՔՀՆՅ. ԴԱՐ­ԲԻ­ՆԵԱՆ

Քրիս­տո­սէ ա­ռաջ խա­չը ա­նարգ՝ սոս­կում պատ­ճա­ռող գոր­ծիք մըն էր, ո­րուն վրայ մա­հուան դա­տա­պար­տուած չա­րա­գործ­նե­րը կը քա­ւէին ի­րենց յան­ցան­քը։ Սո­վորա­բար եր­կու կտոր փայ­տէ շինուած գոր­ծիք մըն էր զա­նա­զան դիր­քե­րով, ո­րուն վրայ տա­րա­ծե­լով դա­տա­պար­տեա­լը, կը կա­պէին կամ կը գա­մէին զայն մին­չեւ որ մեռ­նէր. եր­կար ժա­մա­նակ մար­մի­նը խա­չին վրայ կը մնար. ոչ ոք ի­րա­ւունք ու­նէր մօտե­նա­լու եւ ա­սի­կա ան­շուշտ իբր ազ­դա­րա­րու­թիւն մար­դոց, որ­պէս­զի ո­ճիր կամ այլ ծանր յան­ցանք­ներ չգոր­ծեն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդ­կա­յին մո­լու­թիւն­ներ, տկա­րու­թիւն­ներ եւ թե­րու­թիւն­ներ կան, բայց դժբախ­տու­թիւ­նը այն չէ՛ որ ա­սանկ շե­ղում­ներ, սխալ­ներ կան, դժբախ­տու­թիւ­նը այն է, որ ա­նոնք որ գի­տեն, թէ ո՛ր­քան ա­ղէ­տա­լի է ա­նոնց գոր­ծու­նէու­թիւ­նը ի­րենց կեան­քին մէջ՝ կա­մաւ կը զո­հեն այդ ա­ղէտ­նե­րուն ի­րենց մար­մինն ալ, հո­գի՛ն ալ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդ­կա­յին մտա­յին կազ­մու­թիւ­նը այն­պէս է որ մարդս չի կրնա՛ր պարզ կեր­պով, այ­սինքն՝ ա­ռանց զգա­լի՛ բա­նե­րու ա­նուն­նե­րը կամ բա­ռե­րը գոր­ծա­ծե­լու, բա­ցատ­րել մտքի կամ վե­րա­ցեալ ճշմար­տու­թիւն­նե­րու վե­րա­բե­րեալ գա­ղա­փար­ներ, հո­գե­ւոր ճշմար­տու­թիւն­ներ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յա­ճախ կը խօ­սինք մարդ էա­կին մա­սին՝ որ իր ա­րար­չու­թե­նէն ի վեր միշտ «ան­ծա­նօթ» մըն է, թէ՛ իր էու­թեամբ, թէ՛ իր ա­րարք­նե­րով։ Տքթ. Ա­լեքս Գա­ռէլ, իր «Մար­դը՝ Սա Ան­ծա­նօ­թը» գիր­քին մէջ (1901) կ՚ու­սում­նա­սի­րէ մարդ էա­կը, բայց ան կը մնայ միշտ «ան­ծա­նօթ» մին­չեւ այ­սօր, որ­պէս ան­լու­ծե­լի «հարց» մը՝ իր մարմ­նա­կան, հո­գե­կան եւ մտա­յին էու­թեամբ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ստո­րեւ կը ներ­կա­յաց­նենք 6 Նո­յեմ­բեր 1937 թուա­կիր «ԺԱ­ՄԱ­ՆԱԿ»ի մէջ հրա­տա­րա­կուած, Ար­տա­շէս Գալ­փաք­ճեա­նի «Լաւ Խօ­սա­լու եւ Հա­մո­զե­լու Ա­րուես­տը» խո­րագ­րեալ շա­հե­կան յօ­դուա­ծը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ե­թէ մարդս պէտք է պա­տաս­խա­նա­տո՛ւ ըլ­լայ իր գոր­ծո­ղու­թեան լաւ կամ վատ հե­տե­ւանք­նե­րուն հա­մար, ան պի­տի ու­նե­նայ ո՛չ միայն ո­րո­շեալ չա­փա­հա­սու­թիւն կամ կա­տա­րեալ տա­րիք, այ­սինքն՝ ա­ռողջ եւ հա­սուն մտա­ծու­թիւն, այլ նաեւ «կամ­քի ա­զա­տու­թիւն», կամ որ նոյնն է՝ «յօ­ժա­րա­կամ հա­ճու­թի՛ւն»։­

 ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ե­կե­ղե­ցա­կան եւ աշ­խար­հա­կան օ­րէն­քը հաս­տա­տու­թիւն կը գտնէ ե՛ւ բնա­կան օ­րէն­քի մէջ։ Կեն­սա­բա­նու­թիւ­նը՝ «biologie» եւ բնա­խօ­սու­թիւ­նը՝ «physiologie» ցոյց կու տան, որ բազ­մակ­նու­թիւ­նը ո՛չ միայն չի հասց­ներ իր միակ նպա­տա­կին՝ ա­ճեց­նել սե­րուն­դը, այլ, ընդ­հա­կա­ռա­կը, կը թու­լաց­նէ ու կը վատ­թա­րաց­նէ ամ­բողջ ցե­ղի կամ ազ­գի ա­ռող­ջու­թիւ­նը, կը նուա­զեց­նէ բեղմ­նա­ւո­րա­կան ու­ժը եւ կը պակ­սեց­նէ որ­դեծ­նու­թեան թի­ւը՝ խան­գա­րե­լով նաեւ ըն­տա­նե­կան բա­րո­յա­կա­նու­թիւ­նը։

 ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Կը շա­րու­նա­կենք հա­տուած­ներ ներ­կա­յաց­նել Վա­հան Վար­դա­պետ Բաս­տա­մեան­ցի «Կա­նո­նա­գի­տա­կան եր­կեր»էն, որ մե­զի կը հաս­նի Ա­զատ Բո­զո­յեա­նի աշ­խա­տա­սի­րու­թեամբ։