ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Մեր մտաւորականներէն շատեր ունէին այն կանխազգացումը, որ գրեթէ ամէն սրբազան արժէք ժամանակի «զարգացում»ին հակառակ պիտի նահանջէ, այդ իսկ պատճառով երբ ուրիշ գրողներ գրականութիւն ընել կը փորձէին, իրենք ամէն ջանք ի գործ կը դնէին ամուր սիւներու վրայ հաստատելու համար այն արժէքները, որոնց դժբախտ հեռանկարը յստակ պատկեր մը ունէր անոնց համար:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
«Բայց այն օրերը այն նեղութենէն յետոյ արեգակը պիտի խաւարի եւ լուսինը իր լոյսը պիտի չտայ։ Եւ աստղերը երկինքէն պիտի թափթփին եւ երկնքի մէջի զօրութիւնները պիտի շարժին։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Երուանդ Օտեան պատանի տարիքին հազիւ գրել ու կարդալ կը սորվի, փոքր թերթ մը կը պատրաստէ, որուն մէջ կը սկսի գրի առնել խոհարարին եւ սպասուհիին միջեւ տեղի ունեցած վէճերն ու կռիւները, կը գրէ օրուան ճաշացուցակը, ինչպէս նաեւ այցելուներուն ցանկը, ընտանեկան պտոյտները եւ այլն:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Երկնային եւ երկրային՝ հոգեւոր եւ աշխարհային գործերու իրարմէ զատ գործածութիւնը յաճախ հարց եղած է մարդկային-ընկերային կեանքի պատմութեան ընթացքին։ Հոգեւո՞րը թէ աշխարհայինը առաջնակարգ է, այս հարցով զբաղած են ընկերաբաններ, հոգեւորականներ, քաղաքագէտներ։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Կասկածէ վեր է, որ Երուանդ Օտեան հայ գրականութեան մեծագոյն դէմքերէն մէկն է՝ իր «Փանջունի»ով, «Ազգային բարերար»ով, «Թաղականին կնիկ»ով եւ այլ գործերով, որոնք երկար ժամանակ իրենց յատուկ տեղը պիտի ունենան գրականութեան մէջ: Սակայն պէտք է ըսել, որ Օտեանի գրական առաջին քայլերը, իր իսկ վկայութեամբ, ձախողութեան շրջան մըն էր։
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
«Ո՜րչափ դժուար է Աստուծոյ թագաւորութիւնը մտնել անոնց՝ որ հարստութիւն ունին… Ո՜րչափ դժուար է Աստուծոյ թագաւորութիւնը մտնել իրենց հարստութեան յուսացողներուն։ Դիւրին է որ ուղտը ասեղին ծակէն անցնի, քան թէ հարուստը Աստուծոյ թագաւորութիւնը մտնէ…». (ՄԱՐԿ. Ժ 23-25)։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Յետեղեռնի հայութիւնը բաժնուեցաւ երկու մասի. ոմանք անկախ հայրենիքի մէջ տիրող վիճակէն չուզեցին վերադառնալ եւ ամէն գնով փորձեցին կապուած մնալ օտար հողին։ Մանաւանդ շատեր՝ որոնք Ամերիկա մեկնեցան, ամէն ջանք ի գործ դրին նմանելու համար ամերիկացիին, որովհետեւ ինչպէս այսօր, նոյնպէս ալ անցեալին, «երանելի» ըլլալու պատիւը ունէր Ամերիկան:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Սա անուրանալի, անժխտելի իրականութիւն մըն է, թէ՝ ուսումը, մարդուս անհրաժեշտ եւ կարեւորագոյն պահանջներէն մէկն է։ Ուսումով է, որ մարդուս միտքը կը զարգանայ եւ ուսումով մարդուս հոգին կ՚ազնուանայ։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Արեւմտահայուն եւ արեւելահայուն բախումը սկիզբ առաւ այն ժամանակ, երբ սփիւռքը հայրենիքին, իսկ հայրենիքը՝ սփիւռքին օգնութեան կարիքը ունէր. դժոխքը հարազատ աչքերով տեսած արեւմտահայը իր վէրքերը բուժելու եւ ցաւերը սփոփելու համար հայրենիքի աջակցութեան անհրաժեշտութիւնը ունէր, իսկ հայրենիքը իր կարգին վերածաղկելու համար կարօտութիւնը ունէր սփիւռքին:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Աստուած բազմաթիւ պատճառներ ունէր արարածներ ստեղծելու համար եւ մանաւանդ մա՛րդը։ Եւ այս պատճառներէն գլխաւորը՝ ինքզինք յայտնելու շարժառիթն է։
