Հոգե-մտաւոր

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Վերջերս միտքիս մէջ անդադար շրջան կ՚ընէ Պարոյր Սեւակի «Որդուս» բանաստեղծութեան տողերը, որոնք գրուած են որպէս պոռթկում ու խրատ՝ չար ու անարդար կեանքին դէմ։

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Ստորեւ կը ներկայացնենք Լեւոն Շանթի «Հին Աստուածներ» թատերական գործէն հատուածներ։ Հայ թատերական գրականութեան մէջ գլուխ-գործոց մըն է «Հին Աստուածներ»ը։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Կ՚ափսոսամ, երբ նոր սերունդը «մտաւորական» կը ճանչնայ ու կը յիշէ միայն Պարոնեանը, Զօհրապը, Վարուժանն ու Օտեանը եւ մոռացութեան կու տայ բազմաթի՜ւ ուրիշներ՝ որոնք նոյնքան մեծութիւն եղած են՝ ինչքան վերոյիշեալները:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Ստորեւ կը շարունակենք ներկայացնել Լեւոն Շանթի «Հին Աստուածներ»էն հատուածներ։
Վանահայր.-Ըսածներէդ ոչի՛նչ հասկցայ։
Իշխանուհի.- Ոչի՞նչ, Յովհաննէ՛ս։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Մեր թուականէն 59 տարիներ առաջ՝ 1963 թուականին Պարոյր Սեւակ Երեւանի մէջ հրատարակեց իր «Մարդը ափի մէջ» աշխատութիւնը. այդ ժամանակաշրջանին «մարդը ափի մէջ» էր, որովհետեւ գտնուելով Սովետական Միութեան իշխանութեան տակ կար որոշ սահմանափակումներ՝ կրօնքի, հայրենասիրութեան եւ կարգ մը այլ արժէքներու, որոնք բնականաբար մարդոց մօտ «ազատ» ըլլալու համոզումը տալով հանդերձ բանտուած ըլլալու զգացում մը կը ստեղծէին:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Լեւոն Շանթի ամբողջ գործը մարդկային հոգիի ձգտումները, ծարաւը կը պատմէ. ինքզինք հաստատող, իրագործող Մարդ արարածին դիւցազնավէպը։ «Հին Աստուած»ներու մէջ ան կը բեմադրէ հանդիպումը վանահօր մը եւ իշխանուհիի մը՝ որուն նուիրատուութեամբ կառուցուած է եկեղեցի մը եւ որուն մասին է որ կը խորհրդակցին։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Մեր թուականէն 47 տարիներ առաջ՝ 1975 թուականին Պէյրութի մէջ հրատարակուող «Բագին» գրականութեան եւ արուեստի հանդէսին մէջ լոյս կը տեսնէ բանաստեղծ, արձակագիր, հրապարակախօս եւ մանկավարժ Մուշեղ Իշխանի «Յիշեցէք զիս» խորագրեալ բանաստեղծութիւնը, ուր մեծ բանաստեղծը հետեւեալ բառերով կը նկարագրէ իր պատանեկութիւնը.-

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Շուրջը դիտել մարդուս բնական մէկ արարքն է, քանի որ մարդը հետաքրքիր արարած մըն է. միշտ սորվիլ, հասկնալ կ՚ուզէ, եւ շարունակ կը դիտէ աշխարհը։ Բայց դիտել չի բաւեր, որովհետեւ մարդ նաեւ բանաւոր էակ մըն է եւ պէտք է հետեւութիւններ հանէ իր դիտածներէն՝ մտածէ անոնց վրայ։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Արձակագիր եւ հրապարակախօս Արփիար Արփիարեան իր «Ոսկի ապրջան» աշխատութեան ԺԵ. գլուխին մէջ հետեւեալ բառերով կը նկարագրէ Ղուկաս աղայի մանկութիւնը.- «հավէսով կ՚աշխատէր ինչպէս աշխոյժ, եռանդոտ պատանի մը, որ ապագայ մը պատրաստելու համար նոր գործի կը ձեռնարկէ, հաւատալիր վստահութեամբ». թէ՛ նախկիններուն եւ թէ՛ մեզմէ իւրաքանչիւրիս համար տարբեր իմաստ մը ունէր եւ ունի պատանեկութիւնը, սակայն մերօրեայ պատանեկութիւնը քիչ մը տարբեր պատկեր կը պարզէ: 

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

«Կրօնքը մարդկային կեանքին որոշողութիւնն է (détermination) զգացումովը կապի մը՝ որ մարդկային հոգին կը միաւորէ այն խորհրդաւոր հոգիին հետ, որուն տիրապետութիւնը՝ աշխարհի եւ իր վրայ, կը ճանչնայ, եւ որուն հետ ի վերջոյ միացած կը զգայ ինքզինք», կ՚ըսէ Ալպերթ Ռէվիյլ։