ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
ԺԱՄԱՆԱԿ օրաթերթը նահապետական ընթացքը կը շարունակէ՝ թեւակոխելով իր գործունէութեան 115-րդ տարին:
Գրելն ու խօսիլը դիւրին են այս մասին, բայց պահ մը միայն եթէ մտաբերենք այն պայմանները, որոնցմէ անցնելով լոյս աշխարհ կու գան հայերէն թերթերն ու պարբերականները, ապա վստահ եմ, թէ շատեր իրենց գլխարկները հանելով իրենց գլուխները պիտի խոնարհեցնեն այդ անծանօթ եւ անյայտ նուիրեալներուն տարած աշխատանքին ի յարգանք:
ԲԺԻՇԿ ՎԱՀԱՆ ԱՐԾՐՈՒՆԻ (1904)
Արեւմտահայերէնի վերածեց՝
ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
Խոլերան միշտ բազմաթիւ զոհեր կը տանի աղքատ մարդոց շրջանակէն, որովհետեւ աղքատ մարդիկ վատ կերպով կը կերակրուին, աշխատանքէն ուժասպառ կը դառնան եւ հաւաքուած են խոնաւ եւ կեղտոտ բնակարաններու մէջ:
ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
Կը շարունակենք Առակաց 6-րդ գլուխի 16-19 համարներուն բացատրութիւնը:
• Չարութիւն ընելու համար շուտ վազող ոտքեր. մարդ երբ սատանային որոգայթներուն մէջ յայտնուի, երբ այլեւս ինքնատիրապետութենէ զրկուի եւ ինքզինք սատանային եւ անոր արբանեակներուն գործիք դարձնէ, ապա ամէն ինչ կարելի է սպասել այդպիսիէն, եւ այդպիսիին համար չարութիւն գործելը ջուրի եւ օդի նման անհրաժեշտութիւն կը դառնան:
ԳԷՈՐԳ ՊԵՏԻԿԵԱՆ
Տարիներ առաջ էր ու այս օրերուն դարձեալ յիշեցի:
Այսպէս, տարեվերջի շաբթուան ամենէն խճողուած օրերէն մէկուն, մեր տան մէջ ներքին նոր հարցի մը ստեղծումէն եւ յատկապէս անիմաստ վէճէ մը խուսափելու համար, վերջապէս որոշեցի կնոջս հետ, Կլենտէյլի «կալերիա» երթալ, կիներու մասին բաւական ծուռ ու շիտակ «բաներ» մտքէս շարելէ ետք:
ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
Այսօր մեր ընթերցողներուն ուշադրութեան պիտի յանձնեմ Թերթիս վաստակաշատ խմբագիրներէն՝ Արայ Գօչէն երեք գրութիւններ, որոնց բովանդակութիւնը այժմէական են: Առաջինը՝ «Շաքար ուտե՞նք, թէ՞ չուտենք», երկրորդը՝ «Վերջ պէտք է տալ «կոյկոյճի»ութեան», իսկ երրորդը՝ «Պէտք է ապտակահարել նուաղածը, սթափեցնելու համար…»:
ՏԻԳՐԱՆ ԳԱԲՈՅԵԱՆ
Աշխարհը իր երկար պատմութիւններով միշտ ունեցած է մեծ ու փոքր, խիտ ու նօսր, յստակ կամ վտիտ ղեկավարութիւն: Եւ ամենացայտուն ու ազդու-կիրառելի ղեկավարութիւնը եղած է քաղաքականը: Ինչո՞ւ քաղաքականը, որովհետեւ այն ամենաբարձր ու կազմակերպիչ ձեւն է (գոնէ մինչեւ մեր ներկայ ժամանակները) մարդկային հասարակութիւններուն կեանքը վարելու եւ իրականացնելու «ցանկալի» եւ յաճախ վիճելի յառաջդիմութիւնը:
ՍԱԳՕ ԱՐԵԱՆ
Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներէն Պերճ Աբգարեանի հետ, որ Ֆրեզնոյի մէջ Հայաստանի պատուոյ հիւպատոսն է, ընդհանուր արժեւորումի մը ենթարկեցինք հայաշխարհի օրակարգի արդի հարցերը։
ՍԱԳՕ ԱՐԵԱՆ
Թուրքիա՝ որպէս գլխաւոր խաղացող ի՞նչ կը փնտռէ, ինչի՞ կը յաւակնի Հարաւային Կովկասի տարածաշրջանէն ներս, երբ ինքն ալ կը դիմագրաւէ լուրջ մարտահրաւէրներ:
Մոսկուա կանաչ լոյս վառած է Անգարա-Երեւան բնականոնացման համար, իսկ Թեհրան այս փուլին դժուար թէ զինեալ միջամտութիւն մը կատարէ Պաքուն զսպելու նպատակով:
Արաբերէնէ թարգմանեց՝
ԱՆԻ ԲՐԴՈՅԵԱՆ-ՂԱԶԱՐԵԱՆ
Ո՞վ ես դուն, որ ժայռը մինակ փորես
Եւ այս յաւիտենական դատարկութիւնը,
Այս յաւիտենական սպիտակութիւնը անցնիս.
Կեցցե՛ս:
ԲԺԻՇԿ ՎԱՀԱՆ ԱՐԾՐՈՒՆԻ (1904)
Արեւմտահայերէնի վերածեց՝
ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
Ի՞նչ է այս կենդանի թոյնը:
Մինչեւ 1883 թուականը մեծ գիտնականներէն ալ ոմանք նոյնիսկ չէին կրնար այս հարցումին պատասխանել, բայց այս տարուան ընթացքին գերմանացի նշանաւոր գիտնական՝ Կոխը, մեծցնող ապակիներու (մանրացոյցի) միջոցով խոլերայով հիւանդներու կղկղանքին մէջ գտաւ էակներ (սունկեր), որոնք առանց մանրացոյցի չեն երեւիր եւ որոնք խոլերայի իսկական պատճառներն են:
