Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Յարութի՜ւն»ը աւետելով կ՚ողջունեն հաւատացեալներ, եւ «Քրիստոս յարեաւ ի մեռելոց» ըսելով իրարու՝ մանուկ կամ տարեց, հոգեւորական կամ աշխարհական, հաւատացեալ կամ սկեպտիկ՝ այս օրերուն, զուարթ եւ ցնծագին, կը յիշեն եւ կը յիշեցնեն Քրիստոսի Յարութեան հրաշալի՜ իրողութիւնը։ «Յարութի՜ւն» կ՚երգեն եկեղեցիներու զանգակները ջերմ արձագանգներով, որոնք անգամ մը եւս մեզ կը տանին «լուրջ եւ մշտնջենաւոր ճշմարտութեա՛ն» մը գիտակցութեան, քաղցր յիշատակներով պարուրելով մեր հոգին եւ մեր միտքը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Զատկի ութերորդ օրը, այսինքն՝ Զատկի յաջորդող առաջին Կիրակին կը կոչուի «Նոր Կիրակի», եւ կամ «Կրկնազատիկ»։ Ըստ Մաղաքիա Արքեպս. Օրմանեանի, «Կրկնազատիկ» անուանումը ժողովրդական անուն մըն է, որ երբեմն կը տրուի Զատկի ութերորդ օրուան՝ Նոր Կիրակիին, սակայն բնաւ եկեղեցական նշանակութիւն չունի։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Գրեթէ բոլոր հին մշակոյթներու մէջ, հաւկիթը կեանքի, վերակենդանութեան խորհրդանիշն է եղած եւ կը բովանդակէ «Նոր կեանք»ը։ Հաւանաբար քրիստոնէական շրջաններէն շա՜տ առաջ, գարնանային վերակենդանութեան նուիրուած ծիսակատարութիւններու, տօնախմբութիւններու ընթացքին հաւկիթ կը ներկուէր, կ՚օրհնուէր եւ կը փոխանակուէր, յետոյ մարդիկ կ՚ուտէին զանոնք։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Երբ կը խօսուի «Ընթրիք»ի մասին՝ Յիսուսի «Մեծ Խնճոյք»ի առակին առիթով, կը մտաբերուի Կիւրեղ Մեծը, որ կ՚ըսէ. «Մեր երկնաւոր Հայրը Ի՛նքն է, որ մարդոց համար կը պատրաստէ (կը պարգեւէ) այն շնորհները, որ Իր Որդիին միջոցով տրուեցան բոլորին, որոնք են՝ մեղքերու թողութիւն, Սուրբ Հոգիի հաղորդակցութիիւն, որդեգրութիւն եւ երկինքի արքայութիւն, Քրիստոս բոլոր ազգերէն առաջ նախ Իսրայէլը հրաւիրեց իր օրհնութիւններուն՝ Աւետարանի միջոցով»։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Կ՚ը­սեմ ձե­զի, որ ա­ռա­ջին հրա­ւի­րեալ­նե­րէն ո՛չ մէ­կը իմ ընթ­րի­քէս պի­տի ճա­շա­կէ», (ՂՈՒԿ. ԺԴ 24)։­
Ընթ­րի­քը օ­րուան վեր­ջին ճաշն է, ու­րիշ խօս­քով՝ մարդ ընթ­րի­քէն ետք այ­լեւս չի ճա­շա­կեր, եւ օ­րը կը վեր­ջա­նայ ընթ­րի­քով։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յիսուս Քրիստոսի Երուսաղէմ գալստեան յիշատակը մշտադալար եւ օծուն ձիթենիի շիւղերով եւ արմաւենիի ոստերուն հիւսքերով վերակենդանացուց Եկեղեցին։ Երբ կը վկայենք այս ոգեւորութեան, կը վերյիշենք նաեւ Քրիստոսի արդար վրդովումը եւ նախանձախնդրութիւնը Տաճարին մաքրագործութեան գործին նկատմամբ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Մեռելոց յիշատակ» կամ ննջեցեալներու յիշատակութեան օր՝ նուիրուած հանգուցեալներու, ապրողներու աղօթքի օրն է ննջեցեալներու համար, որ ցոյց կու տայ, թէ անոնք երբեք չեն մոռցուած, այլ կ՚ապրին հոգեպէս։ Կերպով մը երախտագիտութեան արտայայտութիւն մըն է հանգուցեալներու նկատմամբ «մեռելոց յիշատակ»ի օրը։

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

«Ես եմ Յա­րու­թիւն եւ կեա՛նք» (ՅՈՎՀ. ԺԱ 25)։

Ք­րիս­տո­նէա­կան հա­ւատ­քին ա­ռանցքն է Քրիս­տո­սի այս խօս­քը։ Յա­րու­թեան յոյ­սը եւ յա­ւի­տե­նա­կան կեան­քի ճշմար­տու­թիւ­նը քրիս­տո­նեայ հա­ւա­տա­ցեա­լին նշա­նա­բանն է՝ «քրիս­տո­նեայ» կը նշա­նա­կէ՝ Յա­րու­թեան եւ յա­ւի­տե­նա­կան կեան­քի ճշմար­տու­թեան հա­ւա­տա­ցող։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Ահա՛ մարդը» կամ «Էչչէ Հոմօ» մեզ կ՚առաջնորդէ խորհելու՝ մարդ էակին վրայ, խորհրդածելու այդ միշտ «անծանօ՛թ»ին մասին։ Կան խօսքեր, որ ընդհանրապէս նոյնացած են անձի մը հետ, երբ լսուի այդ խօսքը, մարդ կը մտաբերէ մէկը՝ որ խօսած է կեանքի վրայ հանգամանօրէն, աւելի, ըսենք՝ «լակոնական ոճ»ով՝ բառով մը կամ երկու բառով, շա՜տ բանի վրայ իմաստալից խօսելով…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յաճախ կը հանդիպինք «մարդ» բառին, եւ սակայն կ՚անտեսենք անոր իմաստը եւ արժէքը։ Արդարեւ, երբ կ՚ըսենք, թէ «մա՛րդ ենք». շատ անգամ չենք կրնար յստակ պատասխան մը տալ. «ո՞վ է մարդը» կամ «ի՞նչ է մարդը» եւ այս տեսակ հարցումներու։