Արխիւ
Հայ ժողովուրդի պատմութիւնը հարուստ է մշակութային արժէքներով։ Սուրբ Սահակ եւ Սուրբ Մեսրոպի ու իրենց անմիջական աշակերտներու ներդրումով բացուեցաւ Հայ գրականութեան Ոսկեդարը։ Հայերէնով արտադրուած երկերու ընդմէջէն անմահացաւ այս կարեւոր շարժումը։
Թուրքիա-Գերմանիա փոխյարաբերութիւններու նոր շրջանին համար դրական ակնկալութիւններ:
Նախագահ Էրտողան շաբաթավերջին Իսթանպուլի մէջ հիւրընկալեց Անկելա Մերքելը, որ կը հեռանայ մեծ քաղաքականութենէ:
Ս. Թարգմանչաց տօնը խանդավառ մթնոլորտի մը մէջ նշուեցաւ Էսաեան վարժարանէն ներս։ Այս առթիւ նախընթաց օր տեղի ունեցաւ հանդէս մը, որու ծրագիրը եզակի բնոյթ մը ունէր։
Վերլուծաբան Թոմաս տը Վաալի կանխատեսումները նոր իրավիճակի մէջ. «Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութիւնը երբեք միջազգային մակարդակով առաջնահերթութիւն մը չէ եղած։ Միշտ գտնուած է աւելի կարեւոր բան մը։ Ոչ ոք կրնայ ձեւացնել, որ առայժմ աւարտած է։ 2025 թուականին պիտի գայ վերջնաժամկէտ մը, որ կապուած է Ռուսաստանի խաղաղապահներու առաքելութեան երկարաձգումին կամ վերջանալուն հետ։ ԵԱՀԿ-ի Մինսքեան խմբակի համանախագահները դարձեալ ստիպուած պիտի ըլլան այս հարցին նայելու եւ մինչեւ այսօր տեղի ունեցածներէն շատ աւելի լուրջ բանակցութիւններ վարելու»:
«Ատրպէյճան կը փորձէ նոյնինքն Հայաստանի վրայ ճնշում գործադրելով՝ կամաց-կամաց Արցախի հայկական ազդեցութիւնը թուլացնել։ Կը կարծեմ, թէ այս ռազմավարութիւնը յաջող կ՚ընթանայ»:
ԳԷՈՐԳ ՊԵՏԻԿԵԱՆ
Մամուլը, իւրաքանչիւր ժողովուրդի կամ հասարակութեան համար, նկատուած է, իբրեւ անոր անբաժան մասնիկը: Եւ որքան հասարակութիւնը ազատ ըլլայ, այնքան ալ իր մամուլը ազատօրէն կրնայ «շնչել» ու մեծ դեր խաղալ ու ստանձնել անոր կեանքին մէջ:
ՍԱԳՕ ԱՐԵԱՆ
Վերջին անգամ Արա Եսայեանին հետ խօսած էի անցեալ ապրիլին։ Այդ օրերուն էր նաեւ, որ իմ բարեկամ Արան խանդավառուած Հռոմի Ֆրանսիսքոս Պապին Իրաք եւ մասնաւորապէս Մուսուլ տուած այցելութենէն, ինք եւս մեկնած էր այդ քաղաքը, մօտէն ծանօթանալու այնտեղ տիրող իրավիճակին, մանաւանդ որ հայութեան համար ալ Մուսուլը ունէր իւրայատուկ դիրք ու պատմականօրէն կը համարուէր իրաքահայութեան գլխաւոր ոստաններէն մին։
Պատրաստեց՝ ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
Նախորդ գրութեամբ անդրադարձ կատարած էի, որ Հոկտեմբեր ամիսը Մշակոյթի ամիս է. առ այդ, այս գրութեամբ եւս պիտի անդրադառնամ մշակոյթին, մի քանի մէջբերումներ կատարելով Արշամ Տատրեանէն՝ փորձելով խորհրդածութիւններ կատարել այդ մէջբերումներու մասին:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
«Տրտմութիւն է այգեպանին զոր տնկեսցէ զայգի՝ եւ ոչ թէ միայն չգտանիցէ պտուղ յետժամանակաց, այլեւ՝ տեսանիցէ զտունկն իւր նուաղեալ»:
Մեր թուականէն 227 տարիներ առաջ՝ 16 հոկտեմբեր 1794-ին տառապանք բուրող այս տողերով Յարութիւն Քահանայ Շմաւոնեան կ՚ողջունէր իր ընթերցողները՝ հիմը դնելով հայկական առաջին տպագիր պարբերականին:
Երէկ, Անգարայի մէջ հիւրընկալուեցաւ Աֆղանիստանէն բարձր մակարդակով պատուիրակութիւն մը։ Այդ երկրէն ներս Թալիպանի իշխանութեան գլուխ գալէն վերջ Թուրքիա կատարուած առաջին բարձր մակարդակի այցելութիւնն էր այս մէկը։
Սուրիոյ հիւսիսի իրադարձութիւնները այս շրջանին դարձեալ Թուրքիոյ տեսակէտէ նպաստաւոր հունի մը մէջ չեն ընթանար։ Անգարայի ղեկավարութիւնը օրերէ ի վեր ահազանգ կը հնչեցնէ եւ կը բարձրաձայնէ իր մտայնութիւնը՝ անհրաժեշտութեան պարագային ինքնուրոյն ձեւով առկայ խնդիրները լուծելու ուղղութեամբ։
ՇԱՀԱՆ ԳԱՆՏԱՀԱՐԵԱՆ
Առաջին լուրջ հարուածը ստացաւ գործող կառավարութիւնը: Ամենէն կնճռոտ հարցը՝ նաւահանգիստի պայթումի հետաքննութեան եւ պատասխանատուութիւններու ճշդումի ընթացակարգը գերքաղաքականացուած է արդէն, եւ իւրաքանչիւր կողմ քաղաքական հաշուեյարդարի մօտեցումներ կը տեսնէ:
Մէկ կողմէ դիւանագիտական սերտ շփումներ, իսկ միւս կողմէ հրադադարի մտահոգիչ խախտումներ:
Արտաքին գործոց նախարարներ Արարատ Միրզոյեան, Սերկէյ Լաւրով եւ Ճէյհուն Պայրամով երէկ տեսակցեցան Մինսքի մէջ: Ատրպէյճանի բանակի յարձակումներուն հետեւանքով Արցախի դիրքերուն 6 հայ զինուոր վիրաւորուեցաւ:
Թուրք ճարտարագէտներու եւ ճարտարապետներու պալատներու միութեան հովանաւորութեան ներքեւ գործող Ճարտարապետներու պալատի Իսթանպուլի մասնաճիւղը երէկ գիրքի շնորհանդէս մը կազմակերպեց՝ մասնակցութեամբ Զաքարիա Միլտանօղլուի եւ Նիլկիւն Եըլմազթիւրքի։ Կառոյցի Գարագիւղի կեդրոնատեղիին մէջ կազմակերպուած էր այս ձեռնարկը, որ մաս կազմեց «Ճարտարապետներու պալատի պատմութենէն դէմքեր» շարքին։
Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարք Ամեն. Տ. Սահակ Ս. Արք. Մաշալեան երէկ Գումգաբուի մէջ հիւրընկալեց Շիշլի մարզակումբի վարչութեան ատենապետ Ալէն Թեքպըչաքն ու գործակից ընկերները։ Ինչպէս ծանօթ է, մօտաւոր անցեալին տեղի ունեցած էր ակումբի ընդհանուր ժողովը, որու ընթացքին պաշտօնի կոչուած էր նոր վարչութիւն մը։
Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարք Ամեն. Տ. Սահակ Ս. Արք. Մաշալեան երէկ հիւրընկալեց յայտնի իրաւաբան Ալի Էլպէյօղլուն, որ համայնքապատկան կալուածներուն վերաբերեալ խնդիրներուն քաջատեղեակ է ու կը պաշտպանէ մեր զանազան կառոյցներու դատերը։ Հեղինակաւոր փաստաբանը Գումգաբու փութացած էր մեր համայնքէն իր երկու երիտասարդ գործակիցներուն՝ Տալիտա Եոնթանի եւ Առէն Տատըրօղլուի հետ։
Հայոց, ռուսաց եւ ատրպէյճանցիներու հոգեւոր առաջնորդներու Մոսկուայի հանդիպման արձագանգները:
Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ. «Կայունութեան եւ խաղաղութեան հաստատման առումով կարգաւորումը այլընտրանք չունի»:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Աշխարհի երեսին իր գոյութիւնը քաշքշող ամէ՛ն պետութիւն, ուղղակի թէ ոչ, իր երիտասարդութիւնը դէպի ապագայ առաջնորդող ցուցանակները ուղղելու, անոր կնճռոտ ճամբաները հարթել փորձելու եւ անոր չարաբաստիկ վախճանը կանխելու գործունէութեան լծուած են, որովհետեւ բոլորը քաջ կը գիտակցին, որ յամրօրէն, բոլոր ճամբաները դէպի Հռոմ տանելու տրամաբանութեամբ բոլոր ճամբաները սկսած են դէպի ձուլում եւ կործանում տանիլ:
ՆԱՐԷ ԳԱԼԵՄՔԷՐԵԱՆ
Գեղեցիկ հեքիաթի մը մթնոլորտը ստեղծող այս վերնագիրը իրական կեանքի մէջ պատահած դրական մեծ երեւոյթ մըն է, որ անպայման կրնայ վարակիչ ըլլալ: Անշուշտ բառերը չեն կրնար ըստ արժանւոյն դրուատել հերոսը, որ ոչ միայն հասաւ իր նպատակին, այլեւ այդ նպատակը ծառայեց շատերու կեանքի բարելաւումին:
Արաբերէնէ թարգմանեց՝
ԱՆԻ ԲՐԴՈՅԵԱՆ-ՂԱԶԱՐԵԱՆ
Ծարաւը տանջեց խոտ մը, որ կ՚ապրէր տէրերը ճամբորդած տան մը պարտէզին մէջ: Կը դողար խոտը, կը սոսկար, որ կրնայ կորսնցնել իր կանաչ գոյնը, որուն գոյատեւման այնքան հոգ կը տանէր եւ կը հպարտանար անով:
ԱՐԱՄ ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆ
Այս օրերուն համացանցի վրայ շատ են յուզական մեկնաբանութիւնները՝ Արցախի երկրորդ պատերազմի սկիզբի տարելիցին հետ կապուած։ Մեր հայրենակիցներու զգացումները հասկնալի են, որեւէ նորմալ մարդ այդ զգացումները կ՚ապրի։